ادای توضیح به عنوان مطلع چیست؟

«ادای توضیح به عنوان مطلع» حضور و بیان اطلاعاتِ شخصی است که طرف دعوا یا شاهد رسمیِ سوگندخورده نیست اما از اوضاع‌ و احوالِ مرتبط با پرونده آگاهی دارد. احضار مطلع به‌وسیله بازپرس/دادیار/دادگاه (یا توسط ضابطان تحت نظارت مقام قضایی) انجام می‌شود؛ اظهارات او بدون ادای سوگند در صورت‌جلسه ثبت و به‌عنوان قرینه/اماره، در کنار سایر دلایل، توسط دادرس ارزیابی می‌گردد و به‌تنهایی جایگزین شهادت سوگندخورده نیست مگر در پرتو قرائن کافی. مطلع مکلف به اجابتِ احضار و پاسخ‌گویی در حدود قانون است؛ در صورت عدم حضورِ بدون عذر موجه، ضمانت اجراهایی مانند جلب یا جزای نقدی پیش‌بینی شده است. حقوق او شامل آگاهی از سبب احضار، مصونیت از خوداتهامی (حق امتناع از پاسخ به پرسش‌هایی که موجب تعقیب خود یا بستگان در حدود مقرر می‌شود)، رعایت شأن و امنیت و امکان اتخاذ تدابیر حمایتی برای شهود و مطلعان است. چنانچه اظهاراتِ مطلع متضمن نسبت ناروا به دیگری باشد، می‌تواند واجد عنوان کیفری (مانند افترا یا نشر اکاذیب) شود؛ در مقابل، اسرار حرفه‌ای (مانند وکلا و پزشکان) در حدود قوانین مربوط قابل افشا نیست.