آیا میتوان اعاده حیثیت خیانت در امانت کرد؟

۱) اصل امکان: بلی. اگر کسی بدون دلیل معتبر به شما «خیانت در امانت» نسبت دهد، می‌توانید از دو مسیر اقدام کنید:

• مسیر کیفری: شکایت به اتهام «افترا» (نسبت‌دادن جرم قابل تعقیب بدون توانِ اثبات) و در صورت انتشار عمومیِ مطالب کذب، عنوان «نشر اکاذیب» نیز قابل بررسی است. در همین پرونده می‌توانید «ضرر و زیان ناشی از جرم» (از جمله خسارت معنوی/حیثیتی) را مطالبه کنید.

• مسیر حقوقی: دادخواست مستقلِ «جبران خسارت حیثیتی و معنوی» به دلیل ایراد لطمه به اعتبار و آبرو.

۲) شرایط و ارکان اثبات:

• وقوع «نسبت ناروا»ی صریحِ خیانت در امانت یا القای آن به نحو قابل فهم برای عرف.

• انتسابِ عمل به خوانده/متهم (گوینده، منتشرکننده، یا شاکیِ بی‌دلیل).

• انتشار یا ابراز به نحوی که به آبرو و اعتبار شما لطمه بزند (خصوصیِ محدود یا عمومی).

• ورود زیان (حیثیتی/روانی/مادی) و رابطه‌ی سببیت میان نسبت ناروا و زیان.

• در افترا، «عدم توانِ اثباتِ جرم ادعایی» از سوی نسبت‌دهنده شرط اساسی است.

۳) ادله‌ی قابل استناد: مکاتبات و پیام‌ها (چت/پیامک/ایمیل)، انتشار در شبکه‌های اجتماعی یا رسانه‌ها، شهادت گواهانِ مطلع، گزارش ضابطان، نظریه‌ی کارشناسی برای اصالت ادله‌ی الکترونیکی و در صورت لزوم ارزیابی آسیب روانی.

۴) وضعیت‌های متعارف:

• اگر شخصی علیه شما شکایت «خیانت در امانت» مطرح کرده و تصمیم نهایی مراجع (قرار منع تعقیب/حکم برائت) به قطعیت رسیده است، می‌توانید علیه او به افترا طرح شکایت کنید و خسارات بخواهید.

• اگر نسبت ناروا خارج از فرایند قضایی و در جمع/فضای مجازی بیان شده، علاوه بر تعقیب کیفری، می‌توانید درخواست «اقدامات ترمیمی» مانند تکذیب رسمی، حذف محتوا و اعلام برائت در همان بستر انتشار را مطرح کنید.

۵) نکته‌ی تفسیری درباره اصطلاح «اعاده حیثیت»: در ادبیات حقوقی ایران «اعاده حیثیت» دو معنا دارد:

• معنای ترمیمی/جبرانی: همان دعوای جبران خسارت حیثیتی و اقدامات رفع اثر که در این‌جا مدنظر شماست.

• معنای احیای حقوق اجتماعی پس از محکومیت: اگر کسی به‌علت محکومیت کیفری از حقوقی محروم شده، پس از گذشت مواعد و شرایط قانونی، آثار تبعی رفع می‌شود. این معنا ربطی به نسبت ناروا ندارد.

۶) جمع‌بندی اجرایی: در برابر نسبتِ بی‌اساسِ «خیانت در امانت»، شکایت کیفریِ افترا (و عندالاقتضاء نشر اکاذیب) را به‌همراه مطالبه ضرر و زیان مطرح کنید و در صورت نیاز، دادخواست حقوقی مستقل برای خسارت معنوی و اقدامات ترمیمی تنظیم نمایید.