اعتبار امر مختومه در دیوان عدالت اداری برقرار است، اما با ملاحظات خاص دادرسی اداری:
-
دعاوی فردی (شعب دیوان):
هرگاه نسبت به همان شاکی و همان تصمیم یا اقدام اداری و بر مبنای همان سبب رأی قطعی صادر شود، طرح مجدد دعوا ممنوع است. اثر رأی نسبی است و فقط میان همان اصحاب و همان موضوع جریان دارد. در دعاوی مستمر (مانند مزایا یا حقوق دورهای)، رأی قطعی نسبت به آثار آتی مانع نیست اگر اوضاع تغییر کرده یا سبب جدیدی ایجاد شود. -
مصوبات عامالشمول (هیأت عمومی دیوان):
-
رأی ابطال هیأت عمومی اثر عام و لازمالاتباع دارد و پس از آن، اقامه دعوا درباره همان مصوبه موضوعیت ندارد.
-
اگر درخواست ابطال رد شود، طرح مجدد تنها در صورت جهات نو (دلایل جدید مؤثر)، تغییر قانون یا صدور مصوبه جدید قابل بررسی است؛ صرف تکرار ادعا، مشمول اعتبار امر مختومه میشود.
-
استثنائات و طرق فوقالعاده:
اعتبار امر مختومه با طرق فوقالعاده شکایت از آراء پیشبینیشده در قانون دیوان (مانند اعاده دادرسی در حدود مقرر)، یا در صورت بیاعتباری ذاتی رأی (صدور از مرجع فاقد صلاحیت ذاتی یا نقض اصول اساسی دادرسی) قابل زوال است. همچنین تغییر قانون یا مقررات و ایجاد سبب جدید مانع اعمال اعتبار امر مختومه نسبت به دعوای جدید میشود.
نتیجه: اصل، قطعیت و ثبات آراء است؛ در شعب، با اثر نسبی و در هیأت عمومی، در موارد ابطال با اثر عام. با این همه، در دعاوی مستمر، جهات جدید و تغییرات قانونی دریچههای محدودی برای رسیدگی مجدد باقی میگذارد.