عبارت عطف به ماسبق شدن در حقوق به معنای تسری آثار یک قانون یا مقرره جدید به زمان قبل از تصویب آن است. به بیان دیگر، وقتی گفته میشود قانونی عطف به ماسبق شده، یعنی قانون جدید نسبت به رویدادها، اعمال یا قراردادهایی که پیش از وضع آن قانون انجام شدهاند نیز اعمال میشود.
اصل کلی در حقوق ایران، طبق ماده ۴ قانون مدنی، این است که:
«اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد، مگر اینکه در خود قانون ترتیب خاصی مقرر شده باشد.»
بنابراین، اصل بر عدم عطف به ماسبق بودن قوانین است؛ یعنی قانون جدید فقط نسبت به آینده اثر دارد، نه گذشته. استثنا زمانی است که قانونگذار بهصراحت در متن قانون اعلام کند که قانون نسبت به گذشته نیز اجرا میشود یا ماهیت قانون به گونهای باشد که به گذشته سرایت کند (مثلاً قوانین مربوط به امور شکلی یا آیین دادرسی در مواردی ممکن است عطف به ماسبق شوند).
در نتیجه، عطف به ماسبق شدن به معنای اجرای قانون جدید درباره امور گذشته است، امری که در حقوق ایران اصل نیست و نیازمند تصریح قانونی است.