بر اساس قانون مجازات اسلامی، مجازات شرب خمر از نوع «حد» است و میزان آن هشتاد ضربه شلاق تعیین شده است. در جرایم حدی، دادگاه مجاز به تبدیل، تخفیف یا تغییر نوع مجازات نیست؛ زیرا حدود از سوی شارع تعیین شده و قاضی در آن اختیار دخل و تصرف ندارد.
تنها در دو حالت، امکان سقوط یا تبدیل این مجازات به شکل غیرمستقیم وجود دارد:
-
توبه پیش از اثبات جرم: اگر مرتکب پیش از اثبات جرم در دادگاه، بهصورت واقعی توبه کند، حد ساقط میشود.
-
عفو از سوی مقام رهبری: در صورت صدور عفو رسمی، اجرای مجازات متوقف یا تبدیل میشود.
اما در صورتی که جرم از نوع «تعزیری» تلقی شود (برای مثال اگر ادله لازم برای اثبات حد وجود نداشته باشد و دادگاه مجازات تعزیری تعیین کند)، در آن حالت قاضی میتواند با رعایت مقررات مربوط، مجازات را تخفیف داده یا به جزای نقدی تبدیل نماید.
به طور خلاصه، در جرم شرب خمر اگر حد ثابت شود، تبدیل شلاق به جزای نقدی قانونی نیست؛ ولی اگر پرونده از حالت حدی خارج و به تعزیر تبدیل شود، امکان تبدیل مجازات به جزای نقدی وجود دارد.