بازنویسی سوال:
عناصر تشکیلدهنده جرم رشوه چیست؟
پاسخ:
جرم رشوه در حقوق کیفری ایران، بر اساس مواد ۵۸۸ تا ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) و ماده ۳ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷، عبارت است از دادن یا گرفتن مال یا امتیازی به قصد تأثیرگذاری بر انجام یا ترک وظیفه قانونی توسط مأمور دولت یا شخص دیگر. ارکان تشکیلدهنده این جرم به شرح زیر است:
۱. رکن مادی:
- برای راشی (رشوهدهنده): دادن یا پیشنهاد مال، وجه، سند پرداخت یا امتیازی به مأمور دولت یا شخص دیگر برای انجام یا خودداری از انجام وظیفه قانونی.
- برای مرتشی (رشوهگیرنده): قبول یا دریافت مال، وجه یا امتیاز بهمنظور انجام یا ترک وظیفه قانونی یا تأثیرگذاری بر تصمیمگیری.
۲. رکن معنوی: وجود قصد مجرمانه (سوءنیت عام) به معنای آگاهی و اراده مرتکب در انجام عمل رشوهدادن یا رشوهگرفتن و سوءنیت خاص بهمنظور تأثیر بر وظیفه یا تصمیم قانونی.
۳. رکن قانونی: جرم رشوه در مواد ۵۸۸ تا ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی و ماده ۳ قانون تشدید مجازات تعریف شده است. مجازات مرتشی شامل حبس از شش ماه تا پانزده سال، جزای نقدی معادل مال دریافتی و انفصال از خدمت (در صورت کارمند دولت) است. راشی نیز به حبس از سه ماه تا هفت سال و جزای نقدی محکوم میشود.
۴. موضوع جرم: مال یا امتیازی که بهصورت غیرقانونی برای تأثیر بر وظیفه یا تصمیم قانونی رد و بدل میشود.
بنابراین، برای تحقق جرم رشوه، باید عمل دادن یا گرفتن مال یا امتیاز با قصد تأثیر بر وظیفه قانونی و در چارچوب تعریف قانونی انجام شود.