طلاق یک عمل حقوقی است که در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده دارای شرایط، مراحل، و انواع مختلفی است. در این زمینه، موارد زیر از اهمیت ویژه ای برخوردارند:
1. اقسام طلاق:
طلاق در نظام حقوقی ایران به چند نوع تقسیم می شود:
طلاق رجعی: در این نوع طلاق، مرد می تواند در طول مدت عده (سه ماه پس از طلاق) به همسر خود رجوع کرده و زندگی مشترک را از سر بگیرد بدون اینکه نیازی به عقد جدید باشد.
طلاق بائن: در این نوع، مرد حق رجوع به زن را در مدت عده ندارد. طلاق بائن خود به چند دسته تقسیم می شود:
- طلاق زن یائسه
- طلاق قبل از رابطه زناشویی
- طلاق خلع و مبارات (در صورتی که زن کراهت داشته باشد و در مقابل مالی از حقوق خود بگذرد)
2. مراحل انجام طلاق:
برای انجام طلاق مراحل قانونی متعددی باید طی شود:
- مراجعه به دادگاه: هر دو طرف باید به دادگاه خانواده مراجعه کنند و درخواست طلاق ثبت شود.
- مشاوره خانواده: بر اساس قانون حمایت خانواده، زوجین باید در جلسات مشاوره شرکت کنند تا تلاش برای سازش صورت گیرد.
- صدور گواهی عدم امکان سازش: اگر مشاوره ها نتیجه بخش نباشد و دادگاه تشخیص دهد که سازش ممکن نیست، گواهی عدم امکان سازش صادر می شود.
- اجرای طلاق در دفترخانه: پس از صدور حکم طلاق از دادگاه، طلاق باید در دفترخانه رسمی ثبت شود.
3. تعیین تکلیف فرزندان مشترک:
در صورت وجود فرزندان، دادگاه باید در مورد حضانت، ملاقات و نفقه فرزندان تصمیم‌گیری کند:
- حضانت فرزندان: بر اساس قانون مدنی، حضانت فرزندان تا سن 7 سالگی با مادر است و پس از آن، به پدر سپرده می شود. با این حال، دادگاه می تواند با در نظر گرفتن مصلحت کودک، تصمیم دیگری اتخاذ کند.
- ملاقات فرزندان: والدین حق ملاقات منظم با فرزند خود را دارند و دادگاه می تواند برای این ملاقات زمان‌بندی تعیین کند.
- نفقه فرزندان: نفقه فرزندان به عهده پدر است، حتی پس از طلاق.
4. طلاق در نکاح منقطع (صیغه موقت):
نکاح موقت یا صیغه موقت (ازدواج موقت) نیز دارای شرایط خاص خود برای پایان رابطه است:
- پایان مدت نکاح: با پایان یافتن مدت نکاح موقت، رابطه زوجیت به طور خودکار پایان می یابد.
- بخشش مدت باقی مانده: مرد می تواند مدت باقی مانده از نکاح موقت را به زن ببخشد و به این ترتیب، رابطه زناشویی پیش از موعد به پایان می رسد.
- عده: پس از پایان نکاح موقت، زن باید مدت عده را رعایت کند، که مدت آن بسته به شرایط مختلف، متفاوت است.
قوانین مربوط به طلاق در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده به‌گونه ای تدوین شده اند که حقوق هر دو طرف، به ویژه زن و فرزندان، به طور کامل مورد توجه قرار گیرد و از تضییع حقوق جلوگیری شود.