در قانون ایران، برخی موارد وجود دارند که می توانند باعث محروم شدن فرد از ارث شوند. این موارد به دلایلی خاص در قانون تعریف شده اند و در صورتی که هر یک از شرایط زیر تحقق پیدا کند، فرد از دریافت ارث محروم خواهد شد. موارد مهم شامل:
- قتل مورث (فردی که ارث می‌گذارد):
بر اساس قانون، اگر وارث عمدا مورث خود (فردی که از او ارث می برد) را به قتل برساند، از ارث محروم می شود. این قانون به دلیل جلوگیری از انگیزه های مالی برای ارتکاب قتل توسط وارث وضع شده است.
مهم است که قتل عمدی باشد و شامل قتل هایی که به صورت غیرعمدی یا دفاع از خود انجام شده اند، نمی شود.
- کافر بودن وارث در مقابل مورث مسلمان:
اگر مورث مسلمان باشد، وارث کافر از ارث او محروم می شود. این قانون بر اساس احکام فقهی و حقوقی اسلامی وضع شده و بر ارث بری افراد غیرمسلمان از مورث مسلمان تأثیر می‌گذارد.
- لعان:
در مواردی که پدر با قسم خوردن، نسبت فرزند را انکار کند (به این عمل لعان گفته می شود)، فرزند از ارث پدر محروم خواهد شد. همچنین پدر نیز از ارث فرزند محروم می شود.
لعان نوعی اختلاف و انکار نسب است که باعث قطع رابطه ارثی بین پدر و فرزند می شود.
- ارتداد (تغییر دین از اسلام به غیر اسلام):
اگر وارث بعد از مرگ مورث مسلمان، مرتد شود (دین خود را از اسلام به یک دین دیگر تغییر دهد)، از ارث محروم می گردد. ارتداد یکی از عواملی است که طبق احکام اسلامی، فرد را از حقوق ارث محروم می کند.
- زنازادگی:
بر اساس قوانین فقهی، فرزند زنازاده (فرزندی که از رابطه غیرمشروع به دنیا آمده) از ارث والدین خود محروم است و همچنین والدین نیز از ارث فرزند زنازاده محروم هستند.
این موارد جزو شرایط خاصی هستند که قانون گذار برای محرومیت از ارث در نظر گرفته است. با تحقق هر یک از این موارد، فرد امکان بهره مندی از ارث را نخواهد داشت.