از نظر قانون مدنی ایران و بر پایه‌ی فقه اسلامی، ارث تنها پس از فوت فرد قابل تقسیم است. بنابراین، مادری که در قید حیات است، نمی‌تواند اموالش را تحت عنوان “ارث” بین فرزندان تقسیم کند؛ زیرا مفهوم ارث وابسته به مرگ است.
اما اگر مادر بخواهد در زمان حیات، اموالش را به فرزندان یا دیگران منتقل کند، باید این کار را از طریق صلح یا هبه (بخشش) انجام دهد. در این حالت:
-
هبه (بخشش): یعنی مادر بخشی یا تمام اموالش را به صورت رایگان به یکی یا چند نفر واگذار کند. این کار باید با قصد و رضایت کامل انجام شود و اگر مال غیرمنقول (مانند خانه یا زمین) باشد، باید در دفتر اسناد رسمی ثبت شود.
-
صلح عمری: در این نوع صلح، مادر مثلاً خانه‌ای را به فرزندش واگذار می‌کند اما قید می‌شود که تا پایان عمر خودش حق استفاده از آن ملک را دارد.
توجه داشته باشید که در صورت انجام صلح یا هبه، مادر می‌تواند به هر نسبتی که بخواهد اموالش را میان فرزندان یا دیگران تقسیم کند و ملزم به رعایت سهم‌الارث شرعی نیست. البته اگر این بخشش‌ها ناعادلانه و به قصد محروم کردن برخی وراث باشد، در برخی شرایط ممکن است باعث اعتراض سایر فرزندان شود.