تصوری که از مراحل طلاق وجود دارد همواره تلخ و پر از اضطراب است. روزهایی با درگیری و کشمش که هر یک از طرفین سعی دارد از بار مسئولیت هایی که بر دوش او بوده شانه خالی کند. اما طلاق توافقی کمی متفاوت است و از اسمی که برای آن انتخاب شده بنظر می رسد با آرامش و احترام بیشتری همراه باشد. یکی از موارد اصلی که در موضوع طلاق به آن پرداخته می شود، بحث مهریه است. حالا با توجه به توافق و رضایت طرفین در طلاق توافقی این سوال ایجاد می شود که آیا طلاق توافقی مهریه دارد و آیا در طلاق توافقی مهریه به زن میرسد یا خیر و شرایط آن چگونه است؟ در این مقاله از وکالت 24 به بررسی این موضوع می پردازیم.
آیا در طلاق توافقی مهریه تعلق میگیرد
طلاق توافقی، پایانی است که با گفتگو و تفاهم آغاز می شود. در این نوع از جدایی، زوجین پس از پشت سر گذاشتن دوران های تلخ و شیرین زندگی مشترک، تصمیم می گیرند با احترام به خاطرات گذشته و آینده ای متفاوت برای خود، مسیری نو را انتخاب کنند. طلاق توافقی بیانگر بلوغ فکری و احساسی دو انسان است که به جای نزاع و درگیری، به دنبال راه حلی مسالمت آمیز برای جدایی هستند. این توافق، نه تنها از دردها و رنج های بیشتر می کاهد، بلکه امکان ادامه زندگی با حفظ احترام و کرامت طرفین را فراهم می سازد. در طلاق توافقی، عشق جای خود را به احترام می دهد و تصمیم بر آن می شود که با حفظ دوستی، هر کدام راه خود را بروند.
تفاوتی بین طلاق توافقی و طلاق یک طرفه وجود ندارد. مهم ترین موضوع در طلاق توافقی، تعیین مهریه است و اگر زوجین بر سر مسائل مالی و غیرمالی به توافق نرسند، طلاق انجام نمی گیرد.
در طلاق توافقی مانند سایر انواع طلاق، مهریه به زن تعلق می گیرد، اما در صورتی که درخواست طلاق از سوی زن باشد و مرد راضی به اجرای طلاق نباشد، زن می تواند بخشی یا همه مهریه خود را ببخشد تا مرد را راضی به طلاق کند. در برخی موارد نیز علاوه بر بخشیدن مهریه، مرد اموال دیگری نیز طلب می کند که همه این موارد بصورت توافقی اجرا و نهایی می شود.
طلاق توافقی یکی از انواع طلاق است که در آن زوجین با رضایت و تفاهم به جدایی از یکدیگر تصمیم می گیرند. در این نوع طلاق، بسیاری از موارد مربوط به جدایی از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، و تقسیم اموال با توافق بین طرفین مشخص می شود. در مورد مهریه در طلاق توافقی، نکات زیر حائز اهمیت هستند:
- توافق در مورد مهریه:
در طلاق توافقی، میزان مهریه ای که قرار است پرداخت شود، به توافق بین زن و مرد بستگی دارد. این توافق می تواند شامل پرداخت کامل مهریه، بخشش تمام یا قسمتی از آن، یا توافق به پرداخت اقساطی مهریه باشد.
اگر زن و مرد به توافق برسند که مهریه به صورت کامل پرداخت شود، مرد موظف است مهریه را طبق توافق و معمولا قبل از صدور حکم طلاق پرداخت کند.
اما اگر دادخواست طلاق توافقی از طرف زن باشد و مرد راضی به طلاق نباشد، مرد می تواند در خواست کند زن بخشی یا همه مهریه خود را ببخشد.
- ثبت توافق نامه مهریه:
توافق نامه مهریه که توسط زوجین تهیه می شود، باید به صورت مکتوب در دفترخانه ثبت اسناد رسمی به ثبت برسد. این سند می تواند در آینده به عنوان یک مدرک معتبر برای اثبات توافق طرفین استفاده شود.
در صورت عدم ثبت توافق نامه مهریه، ممکن است مشکلاتی در اجرا یا پیگیری حقوقی آن در آینده پیش بیاید.
- اجرای مهریه:
بعد از ثبت توافق نامه، در صورتی که مرد از پرداخت مهریه به تعهدات خود عمل نکند، زن می تواند با استفاده از سند ثبت شده، از طریق مراجع قضایی درخواست اجرای مهریه را بدهد.
در ایران، مهریه به عنوان یک دین مدنی محسوب می شود و زن می تواند از طریق دادگاه، اموال شوهر را برای دریافت مهریه توقیف کند.
- تسویه مهریه قبل از صدور حکم طلاق:
در بسیاری از موارد، دادگاه ها درخواست می کنند که تسویه حساب مهریه قبل از صدور حکم طلاق انجام شود. این بدان معناست که زوجین باید پیش از صدور حکم نهایی، به توافقی در مورد مهریه دست یابند و آن را به دادگاه ارائه دهند.
- بخشش مهریه:
در طلاق توافقی، زن می تواند بخشی از مهریه یا تمام آن را به شوهر ببخشد. این تصمیم باید کاملا ارادی و با رضایت کامل زن صورت گیرد.
بخشش مهریه می تواند در قالب یک سند رسمی و در دفترخانه ثبت شود.
- وضعیت مالی طرفین:
وضعیت مالی طرفین می تواند نقش مهمی در تصمیم گیری در مورد مهریه داشته باشد. در صورتی که مرد قادر به پرداخت مهریه نباشد، زن ممکن است به جای دریافت مهریه به صورت نقدی، به توافق دیگری مانند انتقال اموال یا دارایی ها رضایت دهد.
- نقش وکیل در طلاق توافقی:
استفاده از وکیل در فرآیند طلاق توافقی می تواند به تسهیل و تسریع در روند کار کمک کند. وکیل می تواند به طرفین در تنظیم توافق نامه ها و اطمینان از رعایت حقوق قانونی هر دو طرف کمک کند.
به طور کلی، مهریه در طلاق توافقی به میزان زیادی به توافق بین زن و شوهر بستگی دارد و هرگونه تصمیم گیری باید با دقت و با توجه به قوانین و مقررات موجود صورت گیرد. همچنین، استفاده از مشاوره حقوقی می تواند از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند.
به طور حتم علاوه بر از هم پاشیدن کانون خانواده، از مضرات طلاق توافقی این است که به دلیل زود اجرا شدن حکم، احتمال پشیمانی وجود دارد.
برای طلاق توافقی کجا باید رفت
در طلاق توافقی همانظور که از اسمش پیداست، هر دو طرف خواستار جدایی هستند و باید مراحلی طی شود که به شرح زیر است:
- قبل از هرچیز باید زن و مرد در مورد موضوعاتی همچون اموال، مهریه، حضانت فرزندان و … به توافق برسند.
- پس از درج همه توافقات مهریه بر روی برگه توافقنامه طلاق، آنرا بهمراه دادخواست به دادگاه ارائه دهند تا رای براساس آن صادر شود.
- مراحل طلاق توافقی حدود 6 الی 9 ماه طول می کشد اما با انتخاب وکیل (برای هر یک از طرفین بصورت جدا) پروسه اجرای حکم، 10 تا 15 روز خواهد بود
- اگر شخصی تصمیم داشته باشد بدون انتخاب وکیل برای طلاق توافقی اقدام کند، بایستی ضمن مراجعه به دفترهای خدمات الکترونیک قضایی، با ارائه کارت ملی در سامانه ثنا ثبت نام نماید
- بعد از ثبت دادخواست، دادگاه ضمن یک پیامک، شخص را به جلسات مشاوره فرا می خواند تا طرفین را به سازش دعوت کنند.
- در صورت پافشاری طرفین بر طلاق توافقی، رای دادگاه با عنوان گواهی عدم امکان سازش صادر می شود.
بعد از رای دادگاه، طرفین تا 3 ماه فرصت دارند تا برای جاری شدن صیغه طلاق به دفتر رسمی طلاق و ازدواج مراجعه کنند، در غیر اینصورت اعتبار گواهی از بین می رود.
قوانین طلاق توافقی و مهریه
مشخص شدن تکلیف مهریه در طلاق توافقی و نحوه پرداخت آن تا حدود زیای به نوع شرایط وابستگی دارد.
طلاق خلع و طلاق مبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی هستند که در ازای آن زن مالی را به شوهرش پرداخت می کند. اما تفاوت هایی با هم دارند:
طلاق خلع: در این نوع طلاق توافقی، زن از شوهر خود تنفر دارد و مالی را پرداخت می کند تا شوهر راضی به طلاق او شود، همچنین توافق در مورد پرداخت مهریه زن به رضایت شوهر وابسته است. (ممکن است همه مهریه زن بخشیده شود و چیزی به او تعلق نگیرد)
طلاق مبارات: در طلاق مبارات طرفین هردو از هم تنفر دارند و به همین دلیل زوجین باید بر سر همه موضوعات و بالاخص مهریه به توافق برسند. (در این نوع طلاق توافقی مرد نمی تواند برای رضایت به طلاق، چیزی بیشتر از مهریه طلب کند)
- در طلاق خلع و مبارات، مرد در ایام عده حق ندارد به زن رجوع کند یا از طلاق انصراف دهد. زن نیز در دوران عده در حکم زوجه نبوده و نفقه ایام عده به او تعلق نمی گیرد.
مهریه در طلاق توافقی دوران عقد
چنانچه عقد نکاح بین زوجین منعقد شده باشد و طرفین در طلاق به توافق رسیده باشند، دو حالت وجود دارد؛
- اگر نزدیکی کامل واقع شده باشد، تمام مهریه به زن تعلق می گیرد و توافق طرفین است که مهریه به چه صورت پرداخت یا بخشیده شود.
- اگر نزدیکی صورت نگرفته باشد، تا قبل از طلاق، زن می تواند درخواست همه مهریه اش را داشته باشد، اما در زمان طلاق، نصف مهریه به او تعلق می گیرد و توافق طرفین است که مهریه به چه صورت پرداخت یا بخشیده شود.
منظور از دوران عقد، زمان بین وقوع عقد نکاح و شروع زندگی مشترک است آنچه از دیدگاه قانون برای طلاق اهمیت دارد زناشویی به معنای خاص بین زوجین است اگر بین زن و شوهر نزدیکی کامل واقع شده باشد تمام مهریه به زن (زوجه) تعلق می گیرد و دیگر توافق آن هاست که راستای طلاق توافقی چه تصمیمی در مورد آن اتخاذ کنند.
بخشنامه جدید طلاق توافقی
در خصوص طلاق توافقی و قوانین جدید مرتبط با آن، چند نکته مهم وجود دارد که در این بخشنامه جدید و ماده 25قانون حمایت از خانواده به آن ها اشاره شده است:
- مشاوره خانواده:
طبق ماده 25 قانون حمایت از خانواده، زوجینی که قصد طلاق توافقی دارند، موظف به مراجعه به مراکز مشاوره خانواده هستند. این مشاوره به منظور کمک به زوجین برای درک بهتر مسائل و بررسی امکان سازش انجام می شود.
درخواست طلاق توافقی بدون طی کردن مراحل مشاوره خانواده، ثبت نمی شود. این اقدام به منظور جلوگیری از عجله در تصمیم گیری و ایجاد فرصتی برای بازگشت به زندگی مشترک در نظر گرفته شده است.
2. صدور گواهی عدم امکان سازش:
پس از انجام مشاوره و در صورتی که امکان سازش بین زوجین وجود نداشته باشد، گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه صادر می شود.
این گواهی به معنای این است که دادگاه عدم توانایی زوجین در ادامه زندگی مشترک را تایید کرده و اجازه طلاق توافقی را صادر می کند.
3. مهلت سه ماهه برای ثبت طلاق:
پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین سه ماه فرصت دارند تا به دفاتر طلاق مراجعه و طلاق را ثبت کنند. در صورتی که در این مدت به دفاتر طلاق مراجعه نکنند، گواهی باطل می شود و مراحل باید از ابتدا آغاز شود.
این مهلت سه ماهه به زوجین فرصت می دهد تا با تامل بیشتر تصمیم خود را نهایی کنند و اقدامات لازم برای ثبت طلاق را انجام دهند.
4. اعتراض زوج به طلاق:
اگر در طول مراحل طلاق توافقی، زوج به طلاق اعتراض کند، ممکن است روند رسیدگی به درخواست طلاق پیچیده تر شود. در این حالت، زوجه می تواند با استناد به دلایل قانونی و اسناد مربوطه، از دادگاه درخواست صدور حکم طلاق کند.
قانون حمایت از خانواده در مواردی که زوج به طلاق رضایت ندهد، شرایط خاصی را برای زوجه در نظر گرفته است تا بتواند همچنان درخواست خود را پیگیری کند.
5. نقش دادگاه در مرحله نهایی:
گواهی عدم امکان سازش در نهایت توسط دادگاه صادر می شود و این امر نشان دهنده اهمیت نظارت قضایی بر فرآیند طلاق توافقی است.
دادگاه با بررسی تمام جوانب از جمله توافقات مالی، مهریه، حضانت فرزندان و دیگر موارد مرتبط، تصمیم نهایی را اتخاذ می کند.
6. اهمیت ثبت توافقات در دفاتر اسناد رسمی:
توافقات مالی و مسائل مرتبط با مهریه و نفقه بهتر است پیش از مراجعه به دادگاه و صدور گواهی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شوند تا از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
این قوانین و بخشنامه های جدید به منظور ایجاد نظم بیشتر در فرآیند طلاق توافقی و حفظ حقوق هر دو طرف وضع شده اند و به نوعی تضمینی برای تصمیمات آگاهانه و عادلانه زوجین فراهم می کنند.
جمع بندی
- تعیین مهریه در طلاق توافقی صرفا با طرفین است و قاضی دادگاه نقشی در تعیین آن ندارد.
- در طلاق توافقی برای زن، نیازی به رضایت پدر نیست. (حتی اگر باکره باشد)
- علاوه بر مهریه، تمامی حقوق مالی زن از جمله نفقه، اجرت المثل، نحله، جهیزیه و حضانت در طلاق توافقی، با توافق و رضایت طرفین صورت می گیرد.
- در طلاق توافقی، پرداخت مهریه یا بخشیدن آن به توافق طرفین بستگی دارد.
- در مورد مهریه و نفقه در طلاق توافقی؛ اگر در طلاق توافقی، مرد در نفقه به زن بدهکار باشد و زن نفقه معوقه داشته باشد، پرداخت نفقه معوقه نیز به توافق دو طرف بستگی دارد.
مهریه، نفقه، اجرت المثل، جهیزیه و تنصیف اموال از جمله چیزهایی که در طلاق توافقی به زن تعلق می گیرد اما باید در نوع و نحوه دریافت آنها با مرد به توافق برسند که مرد با پرداخت چه میزان از مهریه، حاضر به طلاق دادن زن می باشد.
حتی با وجود توافق صد در صد زن و مرد در طلاق توافقی، برای ثبت طلاق به حکم دادگاه نیاز است که به آن گواهی عدم سازش گفته می شود.