صدور رای دادگاه کیفری چقدر طول می کشد؟

روند رسیدگی به پرونده‌ های کیفری و صدور رای توسط دادگاه‌ های کیفری یکی از موضوعات پیچیده و حیاتی در نظام قضایی هر کشور است.

بسیاری از افراد که درگیر یک پرونده کیفری می‌ شوند، نگران مدت زمان رسیدگی به پرونده خود و انتظار برای صدور رای نهایی هستند.

این موضوع که چقدر طول می ‌کشد تا دادگاه کیفری به نتیجه برسد، به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. از حجم مدارک و شواهد گرفته تا پیچیدگی ‌های قانونی و حقوقی، همه این عناصر می ‌توانند بر مدت زمان صدور رای تأثیر بگذارند.

در این مقاله، به بررسی عواملی می ‌پردازیم که می‌ توانند بر مدت زمان صدور رای در دادگاه‌ های کیفری تاثیرگذار باشند. با ما همراه باشید.

رای کیفری چیست؟

به طور کلی به تصمیم دادگاه در مورد سرنوشت پرونده های در حال بررسی رای گفته می شود. حال اگر این رای در دادگاه کیفری صادر شده باشد به آن رای کیفری می گویند و به دو نوع کلی دسته بندی می شود: حکم و قرار.

• حکم دادگاه کیفری: در دادگاه کیفری، اگر رای دادگاه به بررسی ماهیت دعوا پرداخته و در مورد خواسته یا نزاع به صورت قطعی تصمیم‌ گیری کند، این رای به عنوان “حکم” شناخته می‌ شود. مانند حبس، جزای نقدی، محرومیت از حقوق مدنی، شلاق، تبعید، مصادره اموال، اعدام و…

• قرار دادگاه کیفری: اما اگر رای دادگاه به ماهیت دعوا نپردازد و تصمیم آن قاطع نباشد، به این رای “قرار” گفته می ‌شود. قرارها انواع مختلفی دارند، مانند قرار موقوفی تعقیب، قرار عدم صلاحیت و قرار منع تعقیب.

صدور رای معمولا در همان جلسه دادرسی و حداکثر یک هفته پس از آن صورت می گیرد. وضعیت متهم نیز پس از رای دادگاه کیفری با توجه به مجرم بودن یا تبرئه او مشخص می شود.

همچنین ابلاغ رای به طرفین دعوا مهلت مشخصی دارد و اگر قابل اعتراض باشد هر یک از طرفین می توانند اعتراض خود را نسبت به حکم مطرح نمایند.

مدت زمان صدور رای دادگاه کیفری، رای دادگاه کیفری چقدر طول می کشد؟

براساس ماده 374 قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه پس از اعلام پایان دادرسی، موظف است با توکل به خداوند و با در نظر گرفتن شرف و وجدان، همچنین بررسی دقیق محتویات پرونده و شواهد موجود، در همان جلسه یا حداکثر طی یک هفته، رای خود را صادر کند.

رای دادگاه باید به صورت مستند، مستدل و با اشاره به مواد قانونی مرتبط باشد. هرگونه تخلف از این مهلت، موجب مجازات انتظامی تا درجه چهار می‌ شود. بنابراین زمان صدور رای دادگاه کیفری به صورت زیر می باشد:

• رای دادگاه کیفری باید در همان جلسه دادرسی و پس از اعلام ختم دادرسی صادر شود.
• اگر امکان صدور رای در همان جلسه وجود نداشته باشد، قاضی موظف است حداکثر ظرف یک هفته رای را صادر کند.
• بر اساس ماده 378 قانون آیین دادرسی کیفری، رای صادر شده باید حداکثر طی سه روز پس از انشا، پاک‌ نویس یا تایپ شود که به عنوان دادنامه کیفری شناخته می‌ شود.

زمان صدور رای دادگاه کیفری به چه عواملی بستگی دارد؟

مدت زمان صدور رای در دادگاه کیفری در شرایط مختلف متفاوت بوده و به عوامل زیر بستگی دارد:

• پیچیدگی پرونده و نیاز به بررسی بیشتر
• مبهم بودن قوانین و مقررات مربوط به پرونده و زمان موردنیاز برای تفسیر قوانین
• حجم پرونده های کیفری در دست بررسی
• نبود امکانات کافی در دادگاه و کمبود نیروی انسانی جهت رسیدگی به پرونده ها
• مدت زمان لازم جهت جمع آوری شواهد و مستندات موردنیاز پرونده
• نقص در ساختار سازمانی، نقص در رویه های قضایی و…

اعتراض به رای دادگاه کیفری

اعتراض به رای صادره از دادگاه کیفری بستگی به این دارد که رای کیفری در دادگاه بدوی صادر شده یا تجدید نظر و اینکه آیا در دسته آرای قابل اعتراض قرار دارد یا خیر. شرایط موجود در هر یک از این موارد متفاوت بوده که در ادامه بررسی خواهیم کرد:

• برای اعتراض به آرای دادگاه بدوی، در صورتی که قابل تجدید نظر یا واخواهی باشند، فرد معترض باید در مهلت قانونی تعیین شده اقدام کند. این اعتراض از طریق ارائه دادخواست تجدید نظر یا واخواهی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می‌شود. مهلت اعتراض به حکم و واخواهی برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه است. همچنین، مهلت اعتراض به قرار برای افراد مقیم ایران 10 روز و برای افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه از تاریخ ابلاغ رای است.

• آرای صادره از دادگاه‌ های کیفری در مرحله تجدید نظر، به طور کلی غیر قابل اعتراض هستند، مگر در موارد خاصی که قانون مشخص کرده باشد. در این موارد، اعتراض به رای از طریق روش‌ های فوق‌العاده مانند فرجام ‌خواهی و اعاده دادرسی امکان ‌پذیر است. همچنین، برخی آرای قطعی در مرحله بدوی نیز بر اساس قانون، قابلیت اعاده دادرسی (بازنگری و بررسی مجدد پرونده) و فرجام‌ خواهی را دارند.

• به این صورت که فرجام خواهی به دادگاه صادرکننده رای و اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور ارجاع می شود. در صورتی که رای دادگاه به طور آشکاری با اصول و احکام شرعی مغایرت داشته باشد و فرد بخواهد درخواست اعاده دادرسی بدهد، باید درخواست خود را به رئیس کل دادگستری استان مربوطه ارائه کند.

صدور رای دادگاه کیفری بر عهده چه کسی است؟

هنگامی که فردی با ارائه دادخواست یا شکواییه، یک دعوا را در دادگاه‌ های قضایی مطرح می ‌کند، فرآیند رسیدگی به آن براساس قوانین آیین دادرسی مدنی یا کیفری آغاز می ‌شود. پس از بررسی پرونده، شواهد و مدارک ارائه شده توسط طرفین و انجام تحقیقات لازم، قاضی، دادیار یا بازپرس موظف به صدور رای مناسب هستند.

صدور رای یکی از وظایف اصلی این مقامات قضایی است و آنها به هیچ وجه نمی ‌توانند از این مسئولیت شانه خالی کنند. بر اساس ماده 374 قانون آیین دادرسی کیفری، عدم صدور رای در زمان مقرر، می‌ تواند منجر به محکومیت انتظامی تا درجه چهار شود.

توجه داشته باشید این قانون علاوه بر دعاوی کیفری برای دعاوی حقوقی نیز به همین صورت است.

وضعیت متهم پس از رای دادگاه کیفری

پس از صدور رای در دادگاه کیفری، وضعیت متهم بازداشت شده به نتیجه رای بستگی دارد. اگر قاضی به دلیل نبود شواهد کافی، حکم برائت صادر کند یا در جرایم قابل گذشت با رضایت شاکی قرار موقوفی تعقیب دهد، متهم به دستور قاضی آزاد خواهد شد.

اما اگر متهم به دلیل وجود ادله کافی مجرم شناخته شده و به حبس محکوم شود، دستور انتقال او به زندان صادر می‌ گردد. در این حالت، مدت زمان بازداشت قبل از صدور رای نیز در مدت حبس در نظر گرفته شده و باید دقیقاً محاسبه و به زندان اعلام شود تا متهم بیش از مدت محکومیت خود در زندان نماند.

کلام آخر

مدت زمان رسیدگی به پرونده‌ های کیفری در دادگاه‌ ها موضوعی است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. از مرحله تحقیقات و جمع‌آوری مدارک در دادسرا که می ‌تواند زمان‌بر باشد تا ارجاع پرونده به دادگاه، هر مرحله از این فرآیند با پیچیدگی‌ های خاص خود همراه است.

نوع جرم، حجم شواهد، و تعداد متهمین تنها بخشی از عواملی هستند که می ‌توانند بر طولانی شدن زمان رسیدگی تأثیر بگذارند. با این وجود، آنچه بیش از همه اهمیت دارد، تضمین اجرای عدالت و صدور رای دقیق و منصفانه است، حتی اگر این به معنای انتظاری طولانی باشد.

اگر شما هم درگیر پرونده کیفری هستید و نیاز به مشاوره و راهنمایی در این زمینه دارید با تیم حقوقی وکالت 24 تماس گرفته و سوالات خود را مطرح نمایید.

وکلای حرفه ای ما با بهره مندی از دانش و تجربه خود به بهترین شکل شما عزیزان را راهنمایی کرده و مشاوره ای حرفه ای متناسب با نیاز شما ارائه خواهند کرد. جهت مشاوره با وکیل کیفری و وکیل حقوقی با شماره زیر در ارتباط باشید.

سوالات متداول

بیشتر بخوانید:

شکایت کیفری چقدر طول می کشد؟ (مدت زمان رسیدگی به شکایت کیفری)

دادگاه کیفری یک صلاحیت رسیدگی به چه جرائمی را دارد؟