چگونه سابقه کیفری را پاک کنیم؟(شرایط، روش ها و مدت زمان)
هر فردی ممکن است در مقطعی از زندگی خود به دلایل مختلفی مرتکب خطا و جرمی شود که منجر به ایجاد سابقه کیفری برای او شود. داشتن سوء پیشینه نه تنها بر زندگی شخصی فرد تأثیر می گذارد، بلکه می تواند فرصت های شغلی و اجتماعی او را نیز محدود کند.
اما آیا راهی برای پاک کردن این سابقه وجود دارد؟ خوشبختانه، بله. با شناخت شرایط و مدت زمان های قانونی مشخص، می توان از تاثیرات سابقه کیفری رهایی یافت و به زندگی عادی بازگشت.
در این مقاله به بررسی شرایط و مدت زمان پاک شدن سابقه کیفری، روش های انجام این کار و نکات مرتبط با آن می پردازیم.
فهرست مطالب چگونه سابقه کیفری را پاک کنیم؟
سابقه کیفری یعنی چه و چه جرائمی سوء پیشینه کیفری دارند؟
سوء پیشینه کیفری به معنای ثبت محکومیت های قطعی کیفری در سوابق فرد است که می تواند اثرات منفی بر زندگی اجتماعی و حرفه ای وی داشته باشد.
این سوء پیشینه‌ها معمولاً به دلیل ارتکاب جرایم عمدی و تحمل مجازات‌های قانونی ایجاد می‌شوند. برخی از جرایمی که منجر به ایجاد سوء پیشینه می شوند عبارتند از:
جرائم سنگین
- اعدام
- حبس ابد
- قطع عضو و قصاص عضو
حبس های طولانی مدت
- حبس درجه چهار
- حبس درجه پنج
شلاق حدی و قصاص عضو
- شلاق حدی
- قصاص عضو با دیه کمتر از نصف دیه کامل
نفی بلد( تبعید)
این موارد برخی از جرایمی هستند که منجر به ایجاد سوء پیشینه می شوند. در موارد دیگر، ممکن است سوء پیشینه در گواهی عدم سوء پیشینه درج نشود و فرد بتواند از این گواهی برای امور شغلی و اجتماعی استفاده کند. البته لازم به ذکر است طبق ماده 26 قانون مجازات اسلامی محرومیت از برخی حقوق اجتماعی مادام العمر بوده و با پاک شدن سابقه کیفری از بین نخواهد رفت. براساس این ماده این حقوق عبارتند از:
- داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شورای اسلامی شهر و روستا.
- عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیات دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور.
- تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری.
چگونه سابقه کیفری را پاک کنیم؟
برای پاک کردن سابقه کیفری، فرد می تواند پس از گذشت مدت زمان مقرر با مراجعه به دادگاه و ارائه درخواست پاک شدن سوء پیشینه اقدام کند. این مدت زمان بستگی به نوع جرم دارد؛ به عنوان مثال، حبس های درجه چهار پس از سه سال و حبس های درجه پنج پس از دو سال از اجرای حکم، سوء پیشینه پاک می شود.
همچنین، در برخی موارد مانند عفو و بخشش یا گذشت شاکی پرونده، اجرای مجازات متوقف شده و سابقه کیفری پاک می شود. فرد می تواند از مراجع مربوطه نیز استعلام بگیرد تا اطمینان حاصل کند که سوء پیشینه او پاک شده است.
شرایط پاک شدن سابقه کیفری و سوء پیشینه، مدت زمان پاک شدن سوء پیشینه
پاک شدن سوء پیشینه بستگی به نوع جرم و مدت زمان گذشت از اجرای حکم دارد. شرایط عمومی به شرح زیر است:
- جرایم سنگین: محکومیت های سنگینی مانند اعدام یا حبس ابد، پس از گذشت 7 سال از تاریخ توقف اجرای حکم، پاک می شوند.
- قطع عضو و قصاص عضو: در صورتی که جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی‌علیه باشد، پس از 3 سال از اجرای حکم، سوء پیشینه پاک می شود.
- حبس درجه چهار و محکومیت به نفی بلد: در جرایمی که محکومیت به حبس درجه چهار (حبس بیش از 5 تا 10 سال) دارد، پس از 3 سال سوء پیشینه پاک می شود.
- حبس درجه پنج: در صورتی که محکومیت به حبس درجه پنج (حبس بیش از 2 تا 5 سال) باشد، پس از 2 سال سوء پیشینه پاک می شود.
- شلاق حدی و قصاص عضو: در جرایم شلاق حدی و قصاص عضو با دیه کمتر از نصف دیه کامل، پس از 2 سال سوء پیشینه پاک می‌شود.
روش های پاک کردن سوء پیشینه
پاک کردن سوء پیشینه معمولاً نیاز به طی مراحل قانونی دارد. این مراحل به شرح زیر است:
- درخواست از دادگاه: فرد می تواند پس از گذشت مدت زمان مقرر، با مراجعه به دادگاه و ارائه درخواست پاک شدن سوء پیشینه، اقدام به پاک کردن سابقه کیفری خود نماید.
- عفو و بخشش: در برخی موارد، اگر شاکی پرونده از اجرای مجازات صرف‌نظر کند و یا فرد مورد عفو قرار گیرد، اجرای مجازات متوقف شده و سوء پیشینه نیز پاک می شود.
- استعلام از مراجع ذی‌صلاح: استعلام از مراجع مربوطه برای اطمینان از پاک شدن سوء پیشینه نیز می تواند انجام شود.
روش های استعلام پاک شدن سوء پیشینه
سابقه کیفری طبق مدت زمانی که قانون تعیین کرده پاک می شود و نیاز به اقدام خاصی از سمت شخص نمی باشد. اما برخی موارد ممکن است فرد گواهی عدم سوء پیشینه را جهت ارائه به اداره و مرجعی خاص نیاز داشته باشد که در این صورت باید از طریق روش های زیر نسبت به پاک شدن سابقه کیفری خود استعلام بگیرد:
روش اینترنتی استعلام پاک شدن سوء پیشینه
در این روش فرد باید ابتدا در سامانه ثنا ثبت نام کرده و از طریق مراجعه به سایت عدل ایران اقدام به دریافت گواهی عدم سوء پیشینه نماید. بدین ترتیب که با انتخاب گزینه ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه، کد ملی و رمز عبور خود را وارد کرده و پس از ورود به حساب کاربری، درخواست صدور گواهی نماید.
بیشتر بخوانید: گواهی عدم سوء پیشینه کیفری از کجا بگیریم؟ (تمام مراحل)
روش حضوری استعلام پاک شدن سوء پیشینه
در روش حضوری نیز متقاضی می تواند با همراه داشتن مدارک ( شناسنامه، کارت ملی و عکس) به دفاتر پلیس+ 10 مراجعه کند. سپس با تکمیل فرم های مربوطه و پرداخت هزینه، درخواست گواهی عدم سوء پیشینه نماید. البته در این روش لازم است که فرد از محل کار خود نیز معرفی نامه ای مبنی بر دریافت گواهی مورد نظر به پلیس +10 ارائه نماید. در صورت پاک شدن سابقه کیفری پس از یک هفته الی ده روز این گواهی به آدرس متقاضی ارسال خواهد شد.
کلام آخر
پاک کردن سابقه کیفری برای بازگشت به زندگی عادی و اجتماعی بسیار مهم است. با توجه به نوع جرم و مدت زمان تعیین شده، فرد می تواند پس از گذشت زمان مقرر، اقدام به پاک کردن سابقه کیفری خود نماید. مراجعه به وکلا و مشاوران حقوقی نیز می تواند در این زمینه کمک بزرگی باشد. مشاوران حقوقی وکالت 24 به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند. وکلای حرفه ای ما ضمن ارائه مشاوره ای حرفه ای، راهکارهای موثر متناسب با نیاز شما عزیزان ارائه خواهند کرد. کافیست با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
مدت زمان پاک شدن سابقه کیفری بستگی به نوع جرم و مجازات آن دارد که در متن مقاله به توضیح آن پرداختیم.
خیر، برخی از جرایم به دلیل سنگینی و تأثیرات اجتماعی آن ها، حتی پس از گذشت مدت زمان مقرر نیز نمی توانند به طور کامل از سوابق پاک شوند. همچنین برخی حقوق اجتماعی مانند شرکت در انتخابات یا عضویت در مناصب حساس اجتماعی ممکن است برای همیشه از فرد سلب شود.
بله، در برخی موارد، اگر شاکی پرونده از اجرای مجازات صرف نظر کند و یا فرد مورد عفو قرار گیرد، اجرای مجازات متوقف شده و سوء پیشینه نیز پاک می شود.
بله، فرد می تواند از مراجع مربوطه استعلام بگیرد تا اطمینان حاصل کند که سوء پیشینه او پاک شده است یا خیر. این استعلام می تواند از طریق وکلا و مشاوران حقوقی انجام شود.
بیشتر بخوانید:
برای شکایت کیفری به کجا مراجعه کنیم؟ (مراجع، روند پرونده و شرایط)