موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری (طبق ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری)

حضور در دادگاه کیفری جزء اصول اساسی رسیدگی به پرونده‌های کیفری است، اما در برخی مواقع ممکن است عدم حضور به دلایل موجه اتفاق بیفتد. طبق قانون آیین دادرسی کیفری، عذر موجه برای غیبت متهم شامل مواردی مانند بیماری، تاخیر در دریافت احضاریه، بروز حوادث قهری یا توقیف متهم است. در صورتی که متهم به دلایلی نتواند در دادگاه حاضر شود، باید دلایل خود را به دادگاه اعلام کرده و در صورت تایید عذر موجه، از عواقب قانونی جلوگیری کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری و روند قانونی آن، با وکالت 24 همراه باشید.

• ماده قانونی عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری
• جهات عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری
  الف – نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه‌ای که مانع از حضور شود
  ب – بیماری متهم و بیماری شدید والدین، همسر یا فرزند وی که مانع از حضور شود
  پ – فوت همسر یا یکی از اقوام نزدیک تا درجه سوم از طبقه دوم
  ت – ابتلا به حوادث مهم از قبیل بیماری‌های واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد
  ث – متهم در توقیف یا حبس باشد
  ج – سایر مواردی که عرفا به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب می‌شود
• آثار عدم حضور در دادگاه کیفری
• سخن پایانی

ماده قانونی عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری

ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری به دلایل موجه عدم حضور در دادگاه پرداخته است. این ماده شرایطی را مشخص می‌کند که در آن متهم یا وکیل او می‌توانند از حضور در جلسه دادرسی معاف شوند. بر اساس ماده 179 این قانون، در صورت عدم حضور متهم بدون عذر موجه یا عدم اعلام عذر موجه، بازپرس دستور جلب متهم را صادر خواهد کرد. در این شرایط، روند رسیدگی به پرونده متوقف نمی‌شود و قاضی می‌تواند با وجود عدم حضور متهم، به بررسی و اتخاذ تصمیمات ادامه دهد.

جهات عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری

در دادگاه‌های کیفری، حضور متهم امری ضروری است. با این حال، قانون آیین دادرسی کیفری در ماده 178 به طور مشخص جهات عذر موجه برای عدم حضور متهم را بیان کرده است. این جهات شامل شرایط مختلفی است که ممکن است مانع از حضور متهم در دادگاه شود و به وی اجازه دهد که عدم حضور خود را توجیه کند.

الف – نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه‌ای که مانع از حضور شود

یکی از دلایل موجه برای عدم حضور در دادگاه کیفری، نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به متهم است. اگر احضاریه دادگاه به موقع به متهم نرسد و این تاخیر مانع از حضور وی در جلسه دادرسی شود، این موضوع به عنوان دلیل موجه پذیرفته خواهد شد. در چنین شرایطی، متهم می‌تواند عدم حضور خود را با ارائه مستندات مربوط به تاخیر در دریافت احضاریه توجیه کند.

ب – بیماری متهم و بیماری شدید والدین، همسر یا فرزند وی که مانع از حضور شود

در صورتی که متهم یا یکی از خویشاوندان نزدیک وی، مانند والدین، همسر یا فرزند، به بیماری شدیدی مبتلا شوند که مانع از حضور در دادگاه گردد، این موضوع به عنوان عذر موجه پذیرفته می‌شود. متهم باید مدارک پزشکی معتبر از پزشک معالج ارائه دهد تا صحت بیماری اثبات شود. این دلیل به ویژه در مواردی که وضعیت بیمار به حدی بحرانی است که نیاز به مراقبت فوری دارد، قابل پذیرش است.

پ – فوت همسر یا یکی از اقوام نزدیک تا درجه سوم از طبقه دوم

فوت یکی از اقوام نزدیک متهم نیز می‌تواند دلیل موجهی برای عدم حضور در دادگاه باشد. این موضوع شامل فوت همسر یا یکی از اقوام نزدیک تا درجه سوم از طبقه دوم می‌شود. در این شرایط، متهم باید مستندات لازم همچون گواهی فوت را ارائه دهد تا عدم حضور وی در دادگاه به رسمیت شناخته شود.

ت – ابتلا به حوادث مهم از قبیل بیماری‌های واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد

حوادث قهری مانند سیل، زلزله، طوفان و همچنین ابتلا به بیماری‌های واگیردار که موجب محدودیت در تردد یا نقل و انتقالات شوند، از دیگر جهات عذر موجه هستند. اگر متهم به دلیل بروز چنین حوادثی نتواند به دادگاه مراجعه کند، این موضوع به عنوان دلیل موجه پذیرفته خواهد شد. همچنین، اگر شرایط ایمنی یا سلامت متهم در چنین حوادثی به خطر بیفتد، عدم حضور وی در دادگاه موجه خواهد بود.

ث – متهم در توقیف یا حبس باشد

در صورتی که متهم در توقیف یا حبس باشد و نتواند به دلیل محدودیت‌های قضائی یا امنیتی در دادگاه حاضر شود، این وضعیت به عنوان عذر موجه برای عدم حضور پذیرفته می‌شود. در چنین شرایطی، حضور متهم به دلیل شرایط خاص زندان یا محل بازداشت غیرممکن است و دادگاه این موضوع را به عنوان دلیل موجه در نظر خواهد گرفت.

ج – سایر مواردی که عرفا به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب می‌شود

علاوه بر موارد ذکر شده، سایر موارد خاص که در عرف به عنوان عذر موجه شناخته شوند نیز می‌توانند توسط بازپرس پرونده به عنوان دلیل موجه پذیرفته شوند. این موارد به تشخیص بازپرس بستگی دارد و ممکن است شامل شرایط ویژه‌ای باشد که در قانون به وضوح ذکر نشده است، اما عرفا قابل قبول باشد. بازپرس بر اساس شرایط پرونده، تصمیم می‌گیرد که آیا عدم حضور متهم موجه است یا خیر.

اگر متهم در جلسه دادگاه حضور پیدا کند، بهتر است چرا که می‌تواند دفاعیات خود را مطرح کرده و شانس بیشتری برای صدور رای به نفع خود داشته باشد. این موضوع از دلایل لزوم حضور متهم در دادگاه کیفری است.

آثار عدم حضور در دادگاه کیفری

عدم حضور متهم در دادگاه کیفری مانع از رسیدگی به پرونده نمی‌شود. طبق ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری، در صورت غیبت متهم یا وکیل او در جلسات، دادگاه پس از رسیدگی، رای غیابی صادر می‌کند. این امر در جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند، اعمال می‌شود. رای صادر شده پس از ابلاغ واقعی به متهم، قابل اعتراض در مدت 20 روز است. اگر ابلاغ طبق تشریفات قانونی انجام شده باشد، محکوم علیه می‌تواند ظرف این مدت نسبت به حکم اعتراض کند.

البته در بالا پیامدهای حاضر نشدن در جلسه دادگاه کیفری را گفتیم. در صورتی که عذر موجه نداشته باشید حکم جلب شما توسط بازرس صادر می شود.

سخن پایانی

عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری در موارد خاصی پذیرفته می‌شود. این موارد شامل نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه، بیماری متهم یا اقربای نزدیک، فوت یکی از اقوام نزدیک، ابتلا به حوادث قهری مانند سیل یا زلزله و توقیف یا حبس متهم است. همچنین، در شرایط خاص، بازپرس می‌تواند تشخیص دهد که عدم حضور متهم عذر موجه دارد. در صورت عدم حضور، دادگاه می‌تواند رای غیابی صادر کند که متهم ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ واقعی می‌تواند اعتراض کند. عدم حضور در دادگاه کیفری بدون دلیل موجه می‌تواند پیامدهای قانونی جدی به دنبال داشته باشد و منجر به صدور حکم جلب متهم شود.

در صورتی که شرایط حضور در دادگاه را ندارید توصیه می کنم از وکلای کیفری در تهران استفاده کنید تا بتوانند در دادگاه حضور یابند و از حقوق شما دفاع کنند.