تفاوت اجرای احکام حقوقی و کیفری در چیست؟
تصور کنید درگیر یک مسئله حقوقی یا کیفری شده اید؛ یکی برای گرفتن حق خود در یک قرارداد و دیگری برای برخورد با جرمی که اتفاق افتاده است. در چنین شرایطی، سوال های زیادی درباره روند اجرای احکام این دو حوزه پیش می آید. احکام حقوقی و کیفری، اگرچه هر دو به دنبال اجرای عدالت هستند، اما تفاوت های مهمی در هدف، ماهیت و شیوه اجرا دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت اجرای احکام حقوقی و کیفری می پردازیم تا دیدگاه بهتری نسبت به نحوه پیگیری و اجرای این احکام داشته باشید.
فرق اجرای احکام کیفری و حقوقی
در بین انواع دعاوی ملکی، احکام حقوقی و کیفری به عنوان دو دسته اصلی از دعاوی حقوقی، شامل موارد مختلفی هستند که بسته به نوع تخلف یا اختلاف، در یکی از این دو حوزه قرار می گیرند.
در ادامه ضمن توضیح هریک، با ذکر مثال برای دعاوی کیفری و حقوقی همراه شما هستیم:
در حقوق جزا، به مواردی رسیدگی می شود که تحت عنوان جرم شناخته می شوند و برای مرتکب آن ها مجازات تعیین شده است. به عبارت دیگر، هر عمل یا ترک عملی که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته باشد، جرم محسوب می شود.
جرم حقوقی به مواردی اشاره دارد که در آن حقوق یا منافع یک فرد یا گروه نقض می شود، اما به اندازه ای شدید نیست که امنیت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع تخلف ها بیشتر در حوزه اختلافات مالی، قراردادی یا موضوعات مرتبط با حقوق خصوصی قرار می گیرند و به جای مجازات کیفری، معمولا با جبران خسارت یا انجام تعهدات حل و فصل می شوند.
اصلی ترین تفاوت اجرای احکام حقوقی و کیفری در هدف آنهاست. در اجرای احکام حقوقی که بیشتر به روابط و اختلافات خصوصی افراد مربوط می شوند، هدف اصلی برقراری عدالت بین افراد، احقاق حق، و جبران خسارت است. اما در احکام کیفری که به جرایم و تهدیدات علیه جامعه و حقوق عمومی می پردازد، هدف اصلی مجازات مجرم، بازدارندگی و حفظ نظم و امنیت عمومی می باشد.
احکام حقوقی
این احکام مربوط به حقوق خصوصی افراد است، مثل اختلافات قراردادی، دعاوی ملکی یا مالی. هدف اصلی این احکام احقاق حق و بازگرداندن وضعیت به حالت عادی است.
هدف از اجرای احکام حقوقی:
- الزام محکوم علیه به انجام تعهدات یا جبران خسارت.
- برقراری عدالت میان طرفین دعوی.
اجرای احکام حقوقی بر عهده واحد اجرای احکام مدنی در دادگستری است. به عنوان مثال، اگر فردی ملزم به پرداخت بدهی شود، اجرای حکم از طریق این واحد پیگیری می شود.
احکام کیفری
این احکام مربوط به تخلفات و جرایمی است که نظم عمومی یا حقوق جامعه را نقض کرده‌اند، مثل سرقت، قتل یا کلاهبرداری. هدف این احکام، مجازات، اصلاح مجرم و جلوگیری از تکرار جرم است.
هدف از اجرای احکام کیفری:
- اعمال مجازات تعیین شده (مثل حبس، جزای نقدی، شلاق).
- حفظ نظم و امنیت عمومی.
- اصلاح و بازپروری مجرم.
اجرای احکام کیفری توسط واحد اجرای احکام کیفری یا دستگاه های ذی صلاح مانند پلیس انجام می شود. به عنوان نمونه، حکم حبس یا شلاق تحت نظارت این واحد اجرا می شود.
در صورت شکایت همزمان کیفری و حقوقی، چنانچه در یک پرونده، هم موضوع حقوقی و هم کیفری مطرح باشد، می توانید هر دو مسیر را به صورت جداگانه پیگیری کنید. از دیدگاه قانون، روند رسیدگی به این دو دعوا کاملا مستقل از یکدیگر است و هیچ گونه وابستگی میان آن ها وجود ندارد. با این حال، اگر شرایط پرونده شما به گونه ای باشد که امکان طرح شکایت در هر دو حوزه وجود داشته باشد، می توانید هم زمان اقدام به ثبت شکایت کیفری و حقوقی کنید.
| معیار | احکام حقوقی | احکام کیفری |
|---|---|---|
| ماهیت | مربوط به اختلافات و روابط خصوصی افراد | مرتبط با جرایم و تهدیدات علیه نظم عمومی و امنیت جامعه |
| هدف | احقاق حق، حل اختلاف و جبران خسارت | مجازات مجرم، بازدارندگی و تأمین امنیت عمومی |
| مرجع اجرا | واحد اجرای احکام مدنی در دادگاه ها | واحد اجرای احکام کیفری یا ضابطان قضایی مانند پلیس |
| شروع اجرا | با درخواست محکوم‌له (شخصی که حکم به نفع او صادر شده) | با دستور قاضی یا دادستان، حتی بدون درخواست شاکی |
| نتیجه | جبران خسارت و بازگرداندن حقوق افراد. | اعمال مجازات، بازدارندگی و اصلاح مجرم |
| صلح و گذشت | امکان سازش و توافق بیشتر وجود دارد | گذشت شاکی ممکن است در جرایم قابل گذشت مؤثر باشد |
تبدیل پرونده کیفری به حقوقی
برای تغییر یک شکایت کیفری به دعوای حقوقی، ابتدا لازم است که دلایل قانونی این تغییر را به طور دقیق جمع آوری و آماده کنید. در ادامه، ممکن است نیاز باشد که دادخواست جدیدی تنظیم کرده و آن را به دادگاه حقوقی ارائه دهید. در این روند، اسناد و مدارک پرونده کیفری نیز باید مورد بررسی قرار گیرند و در صورت نیاز، تکمیل شوند تا ادعای شما مستحکم تر باشد.
نکات مهم در تغییر مسیر شکایت
درک تفاوت های اساسی بین دعاوی کیفری و حقوقی نقش کلیدی دارد.
اطمینان از کافی بودن مدارک و شواهد برای طرح دعوای حقوقی ضروری است.
بهره گیری از مشاوره و راهنمایی یک وکیل باتجربه می تواند مسیر شما را هموارتر کرده و استراتژی مناسبی برای پیگیری پرونده تعیین کند.
جمع بندی
تفاوت های بین احکام حقوقی و کیفری ناشی از اهداف و نقش های متفاوت این دو نوع حکم در نظام قضایی می باشد و تفاوت های اجرای آنها به دلایل مختلفی از جمله ماهیت، هدف، و نحوه رسیدگی به این احکام برمی گردد.
ماهیت: احکام حقوقی مربوط به روابط خصوصی و جبران خسارت است، اما احکام کیفری به مجازات جرایم و حفظ نظم عمومی مربوط می شود.
هدف: احکام حقوقی برای احقاق حق و حل اختلاف است، در حالی که احکام کیفری برای مجازات مجرم و تأمین امنیت جامعه اجرا می شود.
مرجع اجرا: اجرای احکام حقوقی توسط واحد اجرای احکام مدنی و احکام کیفری توسط واحد اجرای احکام کیفری یا ضابطان قضایی انجام می شود.
شروع اجرا: احکام حقوقی به درخواست شاکی اجرا می‌شوند، اما احکام کیفری با دستور دادگاه یا دادستان، حتی بدون درخواست شاکی، اجرا می‌شوند.
بطور خلاصه؛ احکام حقوقی بر بازگرداندن حق تمرکز دارد، اما احکام کیفری بر مجازات و بازدارندگی.
مجموعه حقوقی وکالت 24 با بهره گیری از وکلای حرفه ای و ارائه راهکارهای کاربردی و دقیق، همراه شماست تا در پرونده های خود به نتایج مطلوب برسید. برای دریافت مشاوره تخصصی و ارتباط با وکیل حقوقی یا کیفری، کافیست با شماره زیر تماس بگیرید.
سوالات متداول
هر کدام از شکایات حقوقی و کیفری، مانند دو ابزار مهم در سیستم عدالت هستند که برای حفظ حقوق و امنیت افراد طراحی شده‌اند. استفاده درست و به‌موقع از هر یک، بر اساس شرایط پرونده و موضوع شکایت، می‌تواند دستیابی به عدالت را آسان‌تر کند. به همین دلیل نمی‌توان به‌طور قطعی یکی را بهتر از دیگری دانست؛ زیرا هر کدام در جایگاه خود نقش بی‌بدیلی ایفا می‌کنند. مهم این است که شکایت خود را به درستی مطرح کرده و از مسیر قانونی مناسب پیش بروید تا به بهترین نتیجه دست یابید.
در حقوق جزا، به مواردی رسیدگی می شود که تحت عنوان جرم شناخته می شوند و برای مرتکب آن ها مجازات تعیین شده است. به عبارت دیگر، هر عمل یا ترک عملی که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته باشد، جرم محسوب می شود.
جرم حقوقی به مواردی اشاره دارد که در آن حقوق یا منافع یک فرد یا گروه نقض می شود، اما به اندازه ای شدید نیست که امنیت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع تخلف ها بیشتر در حوزه اختلافات مالی، قراردادی یا موضوعات مرتبط با حقوق خصوصی قرار می گیرند و به جای مجازات کیفری، معمولا با جبران خسارت یا انجام تعهدات حل و فصل می شوند.