در زندگی مشترک، تمکین به عنوان یکی از وظایف اصلی زن در برابر شوهر شناخته میشود. تمکین به دو بخش تقسیم میشود: تمکین خاص (رابطه زناشویی) و تمکین عام (مانند سکونت در منزل مشترک و انجام وظایف خانوادگی). اگر زن از انجام این وظایف امتناع کند، به اصطلاح ناشزه شناخته میشود و ممکن است شوهر درخواست الزام به تمکین از او را از طریق دادگاه خانواده داشته باشد. با این حال، در چنین شرایطی ممکن است برخی پرسشها درباره حقوق مالی زن مانند مهریه مطرح شود.
در این راستا، باید تاکید کرد که مهریه زن در صورت عدم تمکین هیچگاه از او سلب نمیشود. اگرچه ممکن است نفقه زن به دلیل نشوز قطع شود، اما حق زن نسبت به مهریهاش همیشه محفوظ خواهد بود. بنابراین عدم تمکین زن از موارد سلب مهریه نمی باشد.
برای جلوگیری از پیچیدگیهای حقوقی و دستیابی به نتیجه مطلوب در مسائل مربوط به تمکین و مهریه، بهتر است از یک وکیل خانواده کمک بگیرید. وکیل میتواند شما را در مسیر قانونی درست هدایت کرده و از حقوق شما به بهترین نحو دفاع کند.
- حکم مهریه زن در صورت عدم تمکین
زن ناشزه کیست؟ - قوانین مربوط به مهریه زن
- نفقه زن در صورت عدم تمکین
- درخواست الزام به تمکین چه شرایطی دارد؟
- شرایط طلاق در صورت عدم تمکین زن
- سخن پایانی
حکم مهریه زن در صورت عدم تمکین
مطابق قانون مدنی، مهریه زن حقی مسلم است که با جاری شدن عقد نکاح به زن تعلق میگیرد. بر اساس ماده 1082 قانون مدنی، به محض انعقاد عقد، زن مالک مهریه میشود و میتواند هرگونه تصرفی در آن داشته باشد. این حق مستقل از وظایف زناشویی زن است و ارتباطی با تمکین ندارد. به عبارت دیگر، مهریه زن در صورت عدم تمکین همچنان بر عهده مرد باقی است و زن میتواند آن را مطالبه کند.
عدم تمکین، که به معنای عدم اجرای وظایف زناشویی زن در قبال شوهر است، تأثیری بر استحقاق او نسبت به مهریه ندارد. حتی اگر زنی بدون دلیل موجه از انجام وظایف خود سر باز زند، همچنان حق قانونی او برای دریافت مهریه محفوظ است. به همین دلیل، حتی در صورتی که مرد برای طلاق اقدام کند، مهریه زن از بین نخواهد رفت.
مهریه به عنوان یک تعهد مالی ناشی از عقد نکاح، در هر دو نوع عقد دائم و موقت به یک اندازه معتبر است. بنابراین، تمکین یا عدم تمکین زن، تأثیری در این حق ندارد و مرد موظف به پرداخت مهریه است، مگر اینکه زن به صورت رسمی از آن صرفنظر کند.
در صورت عدم تمکین زن، مرد می تواند عدم تمکین بگیرد. برای اطلاع بیشتر درباره شرایط دریافت عدم تمکین بر روی لینک کلیک کنید.
زن ناشزه کیست؟
زن ناشزه به زنی اطلاق میشود که از انجام وظایف قانونی و شرعی خود در قبال شوهر امتناع کرده و به نوعی نافرمانی و ناسازگاری نشان دهد. این وظایف شامل تمکین عام (اطاعت در امور کلی زندگی مشترک) و تمکین خاص (رابطه زناشویی) میشود. با این حال، مهریه زن در صورت عدم تمکین همچنان بر عهده مرد است و نشوز زن باعث سلب حق او بر مهریه نمیشود. مهریه، به عنوان حق مسلم زن، حتی در شرایط عدم تمکین قابل مطالبه است و تأثیری از نشوز نمیپذیرد.

قوانین مربوط به مهریه زن
مهریه زن بر اساس قانون مدنی ایران، به عنوان یک حق مالی و شرعی، با جاری شدن عقد نکاح به زن تعلق میگیرد. طبق ماده 1082 قانون مدنی، به محض عقد نکاح، زن مالک مهریه میشود و میتواند هرگونه تصرفی در آن داشته باشد؛ از مطالبه و دریافت گرفته تا بخشش یا انتقال. این حق در هر دو نوع عقد دائم و موقت یکسان است و تفاوتی میان آنها وجود ندارد.
طبق مواد 1078 الی 1101 قانون مدنی، زن حق دارد در هر زمان اقدام به مطالبه مهریه کند. یکی از مهمترین نکات که در بالا هم گفتیم این است که مهریه زن در صورت عدم تمکین نیز محفوظ است و نشوز یا عدم تمکین زن موجب محرومیت او از دریافت مهریه نخواهد شد.
زن میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه، مهریه خود را مطالبه کند. بر اساس ماده 52 قانون اجرای احکام مدنی، اموال مرد، به جز مستثنیات دین، میتواند برای پرداخت مهریه توقیف شود.
منظور از مستثنیات دین اموالی هستند که غیرقابل توقیف هستند. برای اینکه با این اموال آشنا شوید مقاله اموال غیر قابل توقیف برای مهریه را مطالعه نمایید.
نفقه زن در صورت عدم تمکین
نفقه به معنای تأمین نیازهای مالی زن شامل مسکن، خوراک، پوشاک و سایر نیازهای متعارف است که بر عهده مرد قرار دارد. طبق ماده 1107 قانون مدنی، مرد موظف به پرداخت نفقه به زن است، مشروط بر آنکه زن وظایف زناشویی خود را در قبال شوهر انجام دهد. اگر زن از تمکین خودداری کند، یعنی بدون دلیل موجه از انجام وظایف قانونی و شرعی خود سرباز زند، طبق ماده 1108 قانون مدنی، استحقاق دریافت نفقه را از دست میدهد.
عدم تمکین یا همان نشوز به دو صورت خاص (امتناع از رابطه زناشویی) و عام (عدم پذیرش مدیریت شوهر در امور زندگی مشترک) تعریف میشود. در چنین شرایطی، مرد میتواند با اثبات نشوز زن، نفقه را قطع کند.
زن تنها در صورت تمکین، شایسته دریافت نفقه است. اما برای مهریه، حتی در صورت عدم تمکین، مرد موظف به پرداخت آن است. آگاهی از تفاوت حقوقی نفقه و مهریه میتواند از بروز سوءتفاهمهای قانونی در زندگی زناشویی جلوگیری کند.

درخواست الزام به تمکین چه شرایطی دارد؟
الزام به تمکین یکی از دعاوی حقوقی است که توسط مرد علیه زن ناشزه مطرح میشود، زمانی که زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف قانونی و شرعی خود سرباز زند. برای ارائه دادخواست الزام به تمکین، شوهر باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کند و پرونده در دادگاه خانواده محل اقامت زن بررسی میشود. پیش از طرح دعوی، بهتر است اظهارنامهای مبنی بر درخواست بازگشت زوجه به زندگی مشترک ارسال شود.
یکی از مهمترین شرایط موفقیت در این پرونده، اثبات تامین مقدمات زندگی توسط شوهر است. طبق رویه دادگاهها، مرد باید نشان دهد که مسکن مناسب و ملزومات زندگی را فراهم کرده است. در صورتی که این شرایط محقق نشده باشد یا دلایلی مانند سوءرفتار شوهر، بیماری زن یا استفاده زن از حق حبس وجود داشته باشد، دادگاه ممکن است درخواست را رد کند.
در صورت صدور حکم به نفع مرد، اجراییه الزام به تمکین صادر میشود، اما اجرای حکم به اجبار امکانپذیر نیست. اگر زن از اجرای حکم خودداری کند، ناشزه محسوب میشود و شوهر میتواند از حقوق ناشی از نشوز، مانند قطع نفقه، بهرهمند شود.
شرایط طلاق در صورت عدم تمکین زن
طلاق در صورت عدم تمکین زن یکی از مواردی است که مرد میتواند به دادگاه خانواده درخواست دهد. برای طلاق به دلیل عدم تمکین، مرد باید با ارائه مدارک و شواهد، نشوز زن را اثبات کند.
برای اثبات عدم تمکین، مرد میتواند از سه روش استفاده کند: اقرار زن در دادگاه، شهادت شهود یا ارائه دلایل قانعکننده که قاضی با بررسی آنها، نشوز زن را تأیید کند. در صورت صدور حکم به نفع مرد، او میتواند مراحل طلاق را آغاز کند. اما حتی در چنین شرایطی، مهریه زن در صورت عدم تمکین از بین نمیرود و مرد موظف به پرداخت آن است. قانون به صراحت تأکید دارد که نشوز تنها موجب قطع نفقه زن میشود و تأثیری بر حق او نسبت به مهریه ندارد.
همچنین، مرد برای طلاق باید فرآیند اداری و قضایی را طی کند و نمیتواند بدون پرداخت حقوق مالی زن از جمله مهریه، ازدواج را خاتمه دهد. آگاهی از این قوانین به درک بهتر حقوق و تکالیف در زندگی مشترک کمک میکند.
سخن پایانی
مهریه زن در صورت عدم تمکین یکی از مسائل مهم حقوقی است که در نظام قضائی ایران به دقت مورد توجه قرار گرفته است. طبق ماده 1082 قانون مدنی، به محض عقد نکاح، مهریه به زن تعلق میگیرد و این حق حتی در صورت عدم تمکین زن از شوهر، همچنان پابرجا است. عدم تمکین به معنای سرپیچی زن از انجام وظایف قانونی و شرعی در قبال شوهر است که ممکن است به صورت تمکین خاص (امتناع از رابطه زناشویی) یا تمکین عام (عدم سکونت در منزل مشترک یا نافرمانی در امور زندگی) باشد.
با این حال، عدم تمکین زن تنها موجب قطع نفقه او میشود و مهریه زن در صورت عدم تمکین از بین نمیرود. مرد حتی در صورت نشوز زن، موظف به پرداخت مهریه است و نمیتواند به دلیل عدم تمکین، از پرداخت آن خودداری کند. در صورتی که مرد به دلیل عدم تمکین زن درخواست طلاق بدهد، باید حقوق مالی زن از جمله مهریه و سایر حقوق قانونی او را پرداخت کند. بنابراین، مهریه یکی از حقوق مسلم زن است که در تمامی شرایط، حتی در صورت عدم تمکین، از او سلب نمیشود.
بله، مهریه زن در صورت عدم تمکین از شوهر همچنان تعلق میگیرد و هیچگونه تاثیری از عدم تمکین بر آن ندارد.
بله، عدم تمکین زن میتواند باعث قطع نفقه شود، اما اجرت المثل (در صورت انجام کارهای خانه) همچنان محفوظ است و زن میتواند آن را مطالبه کند.
برای اثبات عدم تمکین زن در دادگاه، میتوان از راههای زیر استفاده کرد:
اقرار زن در دادگاه به عدم تمکین.
شهادت شهود که عدم تمکین زن را تایید کنند.
مدارک و شواهد معتبر که نشان دهد زن وظایف خود را در زندگی مشترک انجام نمیدهد.
قاضی با بررسی این شواهد، تصمیمگیری خواهد کرد.