چه جرائمی کیفری هستند؟(انواع، مرجع رسیدگی و مجازات)
جرایم کیفری، به عنوان یکی از مهم ترین مباحث حقوقی، نقش بسیار حیاتی در حفظ نظم و امنیت جامعه ایفا می کنند. این نوع جرایم، نه تنها به دلیل تاثیر مستقیم بر قربانیان، بلکه به خاطر پیامد های گسترده اجتماعی و روانی که به دنبال دارند، همواره مورد توجه قانون گذاران و مجریان قانون بوده‌اند. درک و شناخت دقیق جرایم کیفری، نه تنها به ما کمک می کند تا از وقوع آن ها جلوگیری کنیم، بلکه ابزارهای لازم برای مواجهه با آن ها و حمایت از حقوق افراد را نیز فراهم می آورد.
در این مقاله قصد داریم با معرفی و بررسی انواع جرایم کیفری آگاهی شما عزیزان را نسبت به اهمیت و پیامدهای این جرایم افزایش دهیم. با ما همراه باشید.
جدول محتوا چه جرائمی کیفری هستند؟
جرم کیفری چیست؟
جرایم کیفری شامل اعمال نادرستی هستند که فرد مرتکب آن‌ها شده و مستحق مجازات است. این جرایم می توانند به صورت عمدی یا غیرعمدی رخ دهند و توسط دادگاه های کیفری مورد بررسی و پیگیری قرار می گیرند. هدف از رسیدگی به این جرایم، اجرای عدالت و حفظ نظم و امنیت در جامعه است، و مجازات هایی مانند حبس، جریمه نقدی و دیگر تدابیر قانونی برای اصلاح و جلوگیری از تکرار چنین اعمالی اعمال می شود.
انواع جرائم کیفری، چه جرایمی کیفری هستند؟
جرائم کیفری را می توان به انواع مختلفی دسته بندی کرد که در ادامه آن ها را معرفی کرده و توضیح خواهیم داد.
جرائم کیفری عمومی
جرایم کیفری عمومی به اعمالی اطلاق می شود که بر نظم و امنیت جامعه تأثیر منفی می گذارند و شامل جرایمی مانند قتل، سرقت، تجاوز، زنا واسیدپاشی می شوند. این جرایم معمولاً توسط دادگاه های کیفری مورد بررسی قرار گرفته و مجازات های سنگینی نظیر حبس، جریمه نقدی، یا حتی اعدام را به دنبال دارند. هدف اصلی از پیگیری این جرایم، حفظ امنیت عمومی و اجرای عدالت در جامعه است.
جرائم کیفری شخصی
جرایم کیفری شخصی نیازمند ثبت شکایت از سوی شاکی خصوصی است که می تواند فرد حقیقی یا حقوقی باشد. این نوع جرایم معمولاً با رضایت شاکی در بسیاری از موارد مختومه می شوند. هدف اصلی از رسیدگی به این جرایم، حفاظت از حقوق فردی و جبران خسارت های وارد شده به شاکی است. جرائم کیفری شخصی مانند تجاوز، ضرب و شتم، آدم ربایی یا آدم دزدی، کودک آزاری و آتش سوزی.
جرائم کیفری مالی
این جرایم به دارایی ها و منابع مالی افراد یا سازمان ها آسیب می رساند و علاوه بر سرقت، کلاهبرداری و اختلاس موارد زیر را نیز شامل می شوند:
رشا و ارتشاء
- رشا: عمل پرداخت رشوه توسط شخص رشوه دهنده به مقامات یا کارکنان دولتی یا غیردولتی برای انجام یا عدم انجام وظیفه ای خاص به نفع رشوه دهنده.
- ارتشاء: دریافت رشوه توسط شخص رشوه گیر به عنوان مقامی دولتی یا غیردولتی در ازای انجام یا عدم انجام وظیفه‌ای خاص. ارتشاء جرم سنگینی است که می تواند مجازات های سنگینی نظیر حبس، سلب خدمت یا انفصال داشته باشد.
تحصیل مال از طریق نامشروع
به معنای کسب دارایی یا سود از روش های غیرقانونی و نادرست مانند کلاهبرداری، تقلب، سوءاستفاده از موقعیت شغلی یا قدرت و انجام معاملات غیرقانونی. این جرم شامل مواردی مانند جعل اسناد، تقلب در معاملات، سوءاستفاده از اطلاعات محرمانه و سایر اعمال غیرقانونی است که منجر به کسب مال می شود. فرد متخلف ملزم به پرداخت جریمه نقدی به حبس از دو ماه الی دو سال محکوم خواهد شد.
خیانت در امانت
به معنای سوءاستفاده از اموال یا دارایی های سپرده شده به امانت دار و استفاده غیرقانونی یا فروش و مفقود کردن این اموال به نفع خود است. خیانت در امانت می تواند شامل اموال مادی مانند پول، اسناد و مدارک، و حتی دارایی های غیرمادی مانند اطلاعات محرمانه باشد. براساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات این فرد مجرم بوده و محکوم به حبس به مدت 6 ماه تا سه سال خواهد بود.
پول شویی
پول‌شویی فرآیندی است که در آن پول های به دست آمده از فعالیت های غیرقانونی (مانند قاچاق مواد مخدر، جرایم مالی، فساد و…) به شکل قانونی و پاک وارد سیستم مالی می شود. در واقع هدف پول شویی، پنهان کردن منشأ غیرقانونی پول و ایجاد ظاهر قانونی برای آن است. طبق ماده 9 قانون مبارزه، فرد متخلف علاوه بر اینکه باید درآمد حاصله را بازگرداند، یک چهارم اموال به دست آمده را نیز به عنوان جریمه نقدی پرداخت نماید.
جرائم کیفری رایانه ای و سایبری
این جرایم با استفاده از تکنولوژی و اینترنت انجام می شود.
- هک کردن: نفوذ به سیستم های کامپیوتری بدون مجوز
- فیشینگ: فریب افراد برای افشای اطلاعات حساس مانند کلمات عبور و اطلاعات بانکی
- جرایم اینترنتی: شامل کلاهبرداری های آنلاین، انتشار ویروس ها و بدافزارها
جرایم علیه امنیت ملی
این جرایم به امنیت و ثبات کشور آسیب می رساند:
- خیانت به کشور: همکاری با دشمنان یا اقدام به براندازی حکومت.
- تروریسم: انجام اعمال خشونت آمیز با هدف ایجاد ترس و وحشت در جامعه
- جاسوسی: جمع آوری و انتقال اطلاعات محرمانه کشور به دولت های خارجی
علاوه بر موارد ذکر شده تولید، توزیع، فروش و مصرف مواد مخدر، قاچاق انسان و جرائم مربوط به محیط زیست نیز در زمره جرائم کیفری قرار گرفته و افراد متخلف شامل مجازات می شوند.
رسیدگی به جرائم کیفری کجا انجام می شود؟ انواع دادگاه کیفری
همان طور که در بخش قبل مشاهده کردید جرائم کیفری دارای انواع مختلف بوده، بنابراین رسیدگی به این جرایم نیز در دادگاه های مختلف صورت می پذیرد.
دادگاه کیفری یک
این دادگاه به جرایم سنگین و مهم رسیدگی می کند که شامل جرایمی با مجازات های سنگین مانند قتل، زنا و لواط، حبس ابد، قطع عضو و دیه، جرایم سیاسی و مطبوعاتی و جرایم تعزیری درجه سه و بالاتر می باشد. همچنین این دادگاه به پرونده هایی که در آن ها اشخاص مشهور یا مقامات عالی رتبه دولتی متهم هستند نیز رسیدگی می کند.
دادگاه کیفری دو
این دادگاه به جرایم سبک تر رسیدگی می کند که شامل جرایم تعزیری درجه پنج تا هشت می باشد. جرایمی که مجازات آن ها کمتر از دادگاه کیفری یک است، مانند برخی جرایم مالی و جرایم غیرخشونت‌آمیز، در این دادگاه مورد بررسی قرار می گیرند.
دادگاه انقلاب
این دادگاه به جرایم خاصی که علیه امنیت داخلی و خارجی کشور است رسیدگی می کند. جرایمی مانند جرایم مربوط به مواد مخدر و قاچاق اسلحه، اقدامات علیه امنیت ملی، جاسوسی، تروریسم، محاربه، توهین به رهبران جمهوری اسلامی در حوزه صلاحیت دادگاه انقلاب قرار دارند.
دادگاه های نظامی
این دادگاه ها به جرایم ارتکابی توسط اعضای نیروهای مسلح رسیدگی می کنند. جرایمی که نظامیان در حین خدمت یا وظیفه مرتکب می شوند در این دادگاه ها مورد بررسی قرار می گیرند. این دادگاه ها به منظور حفظ نظم و انضباط نظامی و تامین امنیت ملی تشکیل شده‌اند..
دادگاه اطفال و نوجوانان
این دادگاه به جرایم ارتکابی توسط افراد زیر سن قانونی رسیدگی می کند. هدف اصلی این دادگاه ها اصلاح و بازپروری نوجوانان است، نه مجازات سنگین. بر همین اساس طبق ماده ۱۴۶ قانون مجازات اسلامی تلاش می شود تا از روش های تأمینی و تربیتی برای اصلاح رفتار مجرم استفاده شود.
مجازات جرایم کیفری
در قانون مجازات اسلامی، چهار نوع مجازات کیفری به تصویب رسیده اند که شامل حد، قصاص، دیات و تعزیرات می باشند.
- حد
حد مجازات هایی هستند که نوع و کیفیت اجرای آن ها به طور مشخص در شرع اسلام تعیین شده است و نحوه اجرای مجازات به صلاحدید دستگاه قانون گذار بستگی دارد.
- قصاص
قصاص مجازاتی است که برای جنایات عمدی بر نفس، اعضا و منافع اعمال می شود و معادل جنایت ارتکابی به اجرا درمی آید.
- دیات
دیات، پرداخت مالی است که برای جنایات غیرعمدی بر نفس، اعضا و منافع مقرر شده و بر اساس شرع اسلام محاسبه می شود.
- تعزیرات
تعزیرات شامل مجازات هایی است که نوع و میزان آن ها در شرع تعیین نشده و به صلاحدید دادگاه است؛ در این نوع مجازات، دادگاه می تواند با توجه به شرایط و ویژگی های جرم و مجرم، تغییراتی در مجازات تعیین شده اعمال کند. این سیستم مجازات ها، با هدف برقراری عدالت و نظم در جامعه، به شکلی جامع و متناسب با نوع جرم و شرایط ارتکاب آن طراحی شده است.
لیست جرایم کیفری
در پایان مقاله نیز لیستی از جرایم کیفری جهت اطلاع شما عزیزان ارائه می کنیم:
- سرقت
- مزاحمت بانوان
- ترک نفقه
- جعل
- جرایم سیاسی
- اخاذی
- ارتشا
- جرایم نظام صنفی
- جرایم انتخاباتی
- مشروبات الکلی
- صدور چک بلامحل
- جرایم سایبری و رایانه‌ای
- بازداشت غیرقانونی
- جرایم مربوط به پلمپ
- افشای اسناد محرمانه و سری دولتی
- سرقت و مفقودی چک
- اختلاس
- فریب در ازدواج
- تدلیس در نکاح
- سقط‌جنین
- جرایم بودجه
- فساد فی الارض
- گواهی خلاف واقع
- قدام علیه امنیت نظام
- مزاحمت و ممانعت از حق خرید مال مسروقه
- اخلال در نظام اقتصادی کشور
- بی احتیاطی در رانندگی
- جرایم سیاسی
- استفاده از سند مجهول
- اسید پاشی
- کلاهبرداری
- تصرف عدوانی
- قماربازی و رباخواری
- خیانت در امانت
- توهین به مقدسات
- قتل عمد و غیرعمد
- ایراد صدمات بدنی
- معامله به قصد فرار از دین
- رابطه نامشروع و اعمال منافی عفت
- جرایم حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها
- تجاوز
- جرایم نظامی
- تبانی برای بردن مال غیر
- جرایم پست
- ثبت ملک غیر
- جرایم نظام مهندسی
- تخریب اموال
- توهین و افترا
- جرایم علیه اموال
- خودداری از کمک به مصدومین
- قسم و شهادت دروغ
- جرایم حفظ و گسترش فضای سبز
- اخلال در نظم و آرامش عمومی
- تمرد نسبت به مأمور دولت
- جرایم و تخلفات راهنمایی و رانندگی
- جرایم اطفال
- آدم ربایی
- جرایم نظام پزشکی
- محاربه
- فروش مال غیر
- جاسوسی
- تصرف در اموال دولتی
- افشای سؤالات امتحانی
- فرار زندانیان
- عضویت در گروه های مخالف نظام
- غصب عناوین و مشاغل
- حدود
- جرایم مربوط به تأمین اجتماعی
- تجاوز به عنف
- افشای اسرار
- معامله معارض
- مزاحمت تلفنی
- جرایم علیه اشخاص
- جرایم علیه اطفال
- جرایم حمل و نقل
- خراب کاری در صنایع و تأسیسات
- جرایم مربوط به اموات
- جرایم علیه امنیت کشور
- امتناع از تحویل یا تحصیل طفل
- استفاده از علایم و البسه نظامی
- تهدید به قتل جرایم مطبوعاتی
کلام آخر
در این مقاله با انواع جرایم کیفری و مجازات های مرتبط با آن ها آشنا شدیم. درک و شناخت این جرایم به ما کمک می کند تا نقش موثرتری در پیشگیری و مقابله با آن ها داشته باشیم. آگاهی از این مسائل به تقویت امنیت و عدالت در جامعه منجر می شود. با افزایش دانش و همکاری جمعی، می توانیم جامعه ای امن تر و عادلانه تر بسازیم. مجموعه حقوقی وکالت 24 به صورت شبانه روزی پاسخگوی سوالات شما عزیزان بوده و با تکیه بر دانش و تجربه وکلای مجرب مشاوره حرفه ای به شما عزیزان ارائه می کند. جهت مشاوره با وکیل حقوقی و وکیل کیفری از طریق شماره زیر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
جرایم کیفری اعمالی هستند که برخلاف قوانین جامعه بوده و موجب مجازات قانونی می شوند.
جرایم کیفری نقض قوانین عمومی هستند و مجازات های سنگین تری مانند زندان دارند، در حالی که جرایم مدنی مربوط به اختلافات بین افراد است و معمولاً شامل جبران خسارت مالی می شود.
مجازات جرایم کیفری بر اساس قوانین جزایی کشور و شدت جرم ارتکابی تعیین می شود و می تواند شامل زندان، جریمه نقدی، خدمات اجتماعی و موارد دیگر باشد.
بله، ارتکاب جرایم کیفری می تواند منجر به ثبت سوابق کیفری شده و تأثیرات منفی بر فرصت های شغلی و اجتماعی فرد داشته باشد.
متهمان جرایم کیفری حق دارند از وکیل استفاده کنند، محاکمه ای عادلانه داشته باشند، در برابر اتهامات دفاع کنند و در صورت عدم توانایی مالی، وکیل تسخیری دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: