چک چه موقع کیفری می شود ؟ + شرایط و مراحل پیگیری

چک یکی از ابزارهای مهم و رایج در مبادلات مالی است که در نظام حقوقی و اقتصادی کشور نقش اساسی ایفا می‌ کند. با وجود اینکه چک به عنوان یک وسیله پرداخت شناخته می‌ شود، گاهی به دلایل مختلفی مانند عدم موجودی کافی در حساب صادرکننده، برگشت می‌ خورد. در چنین مواردی، بسته به شرایط، چک می‌ تواند جنبه کیفری پیدا کند. کیفری شدن چک به این معناست که در صورت تحقق شرایط خاصی، دارنده چک برگشتی می‌ تواند از طریق مراجع قضایی اقدام به شکایت کیفری علیه صادرکننده چک کند. اما چک چه موقع کیفری می شود ؟ در این مقاله از وکالت 24 با توضیحاتی در این خصوص همراه شما هستیم.

چه زمانی چک کیفری میشود

کیفری شدن چک به این معناست که در صورت تحقق شرایط خاصی، دارنده چک برگشتی می‌ تواند از طریق مراجع قضایی اقدام به شکایت کیفری علیه صادرکننده چک کند. این نوع شکایت به دلیل ماهیت جنایی موضوع، عواقب حقوقی و کیفری سنگینی مانند حبس یا پرداخت جریمه برای صادرکننده چک به همراه دارد.

در این راستا، شناخت شرایط و نحوه کیفری شدن چک، اهمیت زیادی برای افرادی که از چک به عنوان ابزار مالی استفاده می‌ کنند، دارد تا از عواقب احتمالی برگشت چک و طرح شکایت کیفری مطلع باشند و در معاملات خود احتیاط لازم را به عمل آورند.

چک زمانی کیفری می‌ شود که در شرایط قانونی صادر شده باشد، دارنده چک در مهلت مقرر اقدام به برگشت چک کرده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند. با رعایت این شرایط، دارنده چک می‌ تواند از طریق مراجع قضایی، علیه صادرکننده چک به صورت کیفری شکایت کند.

در چک کیفری، دارنده چک به دلیل عدم پرداخت وجه چک توسط بانک، از طریق شکایت کیفری اقدام کند. اما طبق قانون صدور چک در ایران، برای آنکه چک جنبه کیفری پیدا کند و دارنده چک بتواند از طریق مراجع قضایی شکایت کیفری مطرح کند، چندین شرط باید رعایت شود:

شرایطی که چک را کیفری می‌ کند:

• صدور چک به عنوان چک پرداختنی (نه ضمانتی یا امانی):

چکی که به عنوان چک پرداختنی صادر شده باشد و دارنده چک به بانک مراجعه کند و با برگشت چک مواجه شود، ممکن است قابل شکایت کیفری باشد. چک‌ های امانی یا ضمانتی جنبه کیفری ندارند.

• مراجعه به بانک در مدت زمان قانونی:

دارنده چک باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ صدور چک به بانک مراجعه کند. اگر این مدت زمان سپری شود، امکان طرح شکایت کیفری از بین می‌ رود.

• ثبت گواهی عدم پرداخت توسط بانک:

در صورتی که بانک به دلیل عدم موجودی یا سایر دلایل، پرداخت وجه چک را انجام ندهد، باید گواهی عدم پرداخت صادر کند. این گواهی سندی است که در طرح شکایت کیفری نقش مهمی ایفا می‌ کند.

• عدم صدور چک توسط فرد در شرایط خاص:

اگر صادرکننده چک اثبات کند که چک به دلایل خاصی مانند سرقت، گم شدن، یا مفقود شدن صادر نشده یا در اختیار دیگران قرار گرفته است، چک کیفری نمی‌ شود.

• مراجعه سریع به دادگاه:

پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، دارنده چک باید در اسرع وقت اقدام به شکایت کیفری کند. به دلیل محدودیت‌ های زمانی، شکایت باید سریعا مطرح شود تا حقوق کیفری دارنده چک محفوظ بماند.

مواردی که چک جنبه کیفری ندارد:

• چک‌ های تضمینی یا امانی: چکی که به عنوان تضمین معامله یا برای امانت نزد طرف دیگر باشد، در صورت برگشت، جنبه کیفری ندارد.
• چک‌ های سفید امضا یا مشروط: چک‌ هایی که به صورت مشروط یا با امضای سفید صادر شده‌ اند، امکان پیگیری کیفری ندارند.
• خارج از موعد 6 ماهه: چک‌ هایی که دارنده آن‌ ها پس از گذشت 6 ماه از تاریخ صدور به بانک مراجعه کند، دیگر قابل طرح شکایت کیفری نیستند.

مراحل و شرایط پیگیری کیفری چک برگشتی

مراحل شکایت از چک برگشتی طبق قانون تعیین شده است که رعایت آن‌ ها ضروری است. در اینجا، مراحل و نکات مهم برای پیگیری کیفری چک برگشتی توضیح داده می‌ شود:

• مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت:

اولین مرحله برای پیگیری کیفری چک برگشتی این است که ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک به بانک مراجعه کنید. اگر در این مدت به بانک مراجعه نشود و چک برگشت نخورد، امکان پیگیری کیفری از بین می‌ رود.
در صورت برگشت چک، بانک گواهی عدم پرداخت صادر می‌کند که نشان می‌ دهد چک به دلیل عدم موجودی یا دلایل دیگر پرداخت نشده است. این گواهی یکی از مدارک ضروری برای ثبت شکایت کیفری است.

• ثبت شکایت کیفری در دادگاه:

پس از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک، شما می‌ توانید به دادگاه کیفری مراجعه کنید و شکایت خود را ثبت کنید.
در این مرحله، گواهی عدم پرداخت، چک برگشتی و سایر مدارک مرتبط به دادگاه ارائه می‌ شود.

• محدودیت زمانی برای شکایت کیفری:

پس از دریافت گواهی عدم پرداخت، باید ظرف 6 ماه اقدام به طرح شکایت کیفری کنید. در غیر این صورت، تنها می‌ توانید از طریق حقوقی اقدام کنید و امکان شکایت کیفری از بین می‌ رود.
نکات مهم:

• چک‌ های تضمینی یا امانی و همچنین چک‌ های مشروط جنبه کیفری ندارند و تنها از طریق حقوقی قابل پیگیری هستند.
• شکایت کیفری به معنای پیگیری پرونده در دادگاه جنایی است و می‌ تواند به مجازات‌ هایی چون حبس یا جریمه برای صادرکننده چک منجر شود.
• برای پیگیری کیفری چک‌ های برگشتی، باید حتماً در مهلت قانونی ۶ ماهه اقدام به برگشت چک و دریافت گواهی عدم پرداخت کنید. سپس با ارائه این گواهی به دادگاه، می‌ توانید شکایت کیفری خود را ثبت کرده و مراحل قضایی مربوط به آن را دنبال کنید.

برای دریافت راهنمایی‌ های تخصصی و مشاوره با بهترین وکیل کیفری در زمینه‌ های مختلف حقوقی، می‌ توانید با شماره زیر تماس بگیرید و از خدمات مشاوره‌ای مجموعه وکالت 24 بهره‌ مند شوید:

تیم حقوقی و مشاوره‌ ای مجموعه آماده است تا شما را در خصوص مسائل مربوط به چک‌ های کیفری، امور مالی، جرائم کیفری و سایر موضوعات حقوقی راهنمایی کند.

سوالات متداول

تعداد مجاز وکیل در پرونده کیفری