برای شکایت کیفری به کجا مراجعه کنیم؟ (مراجع، روند پرونده و شرایط)
وقتی در زندگی روزمره با شرایطی مواجه می شویم که حقوق و امنیت ما را تهدید می کند، نخستین قدم برای دفاع از خود و احقاق حق، شکایت کیفری است. شکایت کیفری به معنای درخواست پیگیری و مجازات فردی است که مرتکب جرم شده و حقوق ما را نقض کرده است.
اما سؤال اصلی اینجاست: برای شکایت کیفری به کجا باید مراجعه کنیم؟
پاسخ به این سؤال می تواند برای بسیاری از افراد مبهم و گیج کننده باشد، زیرا فرآیند های قانونی و مراجع مرتبط با شکایات کیفری در سیستم حقوقی هر کشور متفاوت و پیچیده هستند.
در این مقاله، قصد داریم با بیانی ساده و دقیق، راهنمایی کامل و کاربردی ارائه دهیم تا بدانید که در مواقع ضروری چگونه و به کدام نهادها باید مراجعه کنید. با ما همراه باشید.
جدول محتوا برای شکایت کیفری به کجا مراجعه کنیم؟
شکایت کیفری چیست؟ انواع شکایت کیفری
شکایت علاوه بر جنبه حقوقی می تواند جنبه کیفری نیز داشته باشد و کلیه افراد جامعه در صورت پایمال شدن حق خود می توانند از طریق قانون برای احقاق آن اقدام نمایند.
به عنوان یکی از گزینه های احقاق حق می توان به طرح شکایت کیفری اشاره کرد که مرتبط با جرم و مجازات می باشد. اعمالی مانند قتل، سرقت، خیانت در امانت و عدم پرداخت نفقه به معنای زیرپا گذاشتن قانون است و متخلف مشمول مجازات خواهد شد.
به مواردی از این قبیل امور جزائی یا کیفری گفته می شود و دعاوی مربوط به آن ها نیز در قالب شکایت کیفری مطرح شده و به آن رسیدگی می شود. شکایت کیفری شامل موارد زیر می باشد:
- جرایم علیه اشخاص
- جرایم علیه اموال
- جرایم مالی
- جرایم علیه امنیت و نظم عمومی
- جرایم علیه اخلاق و عفت عمومی
شرایط لازم برای شکایت کیفری
- جرم اتفاق افتاده باشد
- شاکی 18 سال تمام باشد
- تنظیم شکواییه در فرم های مربوطه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- پرداخت هزینه های دادرسی شکایت کیفری
تفاوت شکایت کیفری و شکایت حقوقی
شکایت کیفری و شکایت حقوقی تفاوت های اساسی دارند که هرکدام برای پیگیری نوع خاصی از مسائل به کار می روند. شکایت کیفری به جرایمی مرتبط است که قانون مجازات برای آنها تعیین کرده، مانند سرقت، قتل یا کلاهبرداری، و هدف آن مجازات مجرم و حفظ نظم عمومی است. در این نوع شکایت، پرونده در دادسرا و دادگاه های کیفری بررسی شده و متهم ممکن است با مجازات های حبس، جریمه یا دیگر تدابیر کیفری مواجه شود.
از سوی دیگر، شکایت حقوقی به اختلافات مالی و حقوقی بین افراد مربوط می شود، مانند دعاوی قراردادها، ارث و میراث یا بدهی ها، و هدف آن جبران خسارت و رفع اختلافات بین طرفین است. این نوع شکایت در دادگاه های حقوقی مطرح می شود و معمولاً نتیجه آن جبران خسارت مالی یا الزام به انجام تعهدات قراردادی است.
برای شکایت کیفری کجا مراجعه کنیم؟ روند شکایت کیفری تا اجرای حکم
اکثر افراد و حتی خود ما نیز به دلیل عدم آگاهی برای ثبت شکایت خود ابتدا به کلانتری رجوع می کنیم. در حالی که مراجع دیگر مسئول رسیدگی به این شکایات هستند.
اولین کاری که باید انجام دهید این است که به نزدیک ترین دادسرای محل وقوع جرم رفته و شکایت خود را مطرح نمایید. در این بخش از مقاله به طور خلاصه به مراحلی که یک پرونده کیفری طی می کند می پردازیم.
- مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم
- تنظیم شکایت و اقامه دعوی
- ارائه شکواییه به بخش معاونت ارجاع دادسرا
- ارجاع پرونده به کلانتری محل وقوع جرم یا دستگیری مجرم یا شعبات مختلف دادیاری یا بازپرسی
- شروع تحقیقات اولیه توسط کلانتری
- حضور شاکی در قسمت معاونت قضایی کلانتری
- ثبت شکایت کیفری در سامانه الکترونیک ثنا
- تحقیقات و گردآوری دلایل کافی توسط مامورین دادگستری
- تقدیم پرونده به دادسرا
- رسیدگی به پرونده در دادگاه بدوی
- صدور قرار محکومیت به قید وثیقه یا حکم برائت در صورت وجود مدارک و مستندات کافی
- ارجاع پرونده به دادگاه کیفری در صورت صدور کیفرخواست
- صدور رای
- رسیدگی به پرونده در دادگاه تجدید نظر در صورت اعتراض به حکم صادره
- ارجاع پرونده به واحد اجرای احکام کیفری در دادسرای مربوطه جهت اجرای حکم
مراحل ثبت شکایت کیفری
برای ثبت شکایت کیفری، شاکی باید اطلاعات کافی درباره روند شکایت داشته باشد و تمامی مراحل را به درستی انجام دهد. در این صورت، پس از بررسی قضایی و صدور حکم، مجرم مجازات خواهد شد و در صورت امکان، خسارت های وارده به شاکی نیز جبران خواهد شد. مراحل شکایت کیفری به شرح زیر است:
- شاکی ابتدا باید از طریق دفاتر خدمات قضایی یا به صورت آنلاین در سایت sana.adliran.ir یک حساب کاربری در سامانه ثنا ایجاد کند.
- سپس متن شکایت خود را تنظیم کرده و آن را در حافظه یا تلفن همراه ذخیره کند.
- در مرحله بعد، شاکی به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کند تا شکواییه خود را در فرم های مخصوص تنظیم کرده و برای دادگاه ارسال کند. در این مرحله، شاکی باید هزینه دادرسی و تعرفه خدمات دفاتر را نیز پرداخت کند.
توجه داشته باشید امکان ثبت شکایت کیفری به صورت کتبی یا شفاهی با مراجعه به دادسرا و نیروی انتظامی وجود دارد. ضابطین دادگستری موظف به پذیرش شکایت، تشکیل پرونده و ارسال آن به دادستان هستند. همچنین نکته مهم در تنظیم شکایت کیفری این است که شاکی باید اطلاعات شخصی خود، اطلاعات متهم (در صورت امکان)، موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم، ضرر و زیان وارده و دلایل وقوع جرم را در فرم شکایت وارد نماید.
برای شکایت کیفری چه مدارکی مورد نیاز است؟
شکایت کیفری به دو صورت کتبی و شفاهی قابل ارائه می باشد و طبق ماده 69 قانون آیین دادرسی دادستان موظف است هر دو نوع شکایت را قبول کرده و به آن رسیدگی کند. هنگام تنظیم شکایت کیفری ارائه مدارک زیر ضروری می باشد:
- ارائه مدارک شناسایی شامل شناسنامه و کارت ملی شاکی همراه با آدرس محل سکونت، کدپستی و شماره تلفن
- بیان موضوع شکایت، زمان و مکان وقوع جرم به صورت کتبی
- اعلام ضرر و زیان وارد شده به شاکی
- دلایل و مدارک اثبات جرم مانند عکس، فیلم و گواهی پزشکی قانونی
- در صورت وجود شاهد ارائه مشخصات و آدرس آن ها
- ارائه مشخصات متهم و آدرس او در صورت اطلاع شاکی
رسیدگی به شکایت کیفری چقدر طول می کشد؟
توجه داشته باشید که زمان دقیق رسیدگی به شکایت کیفری مشخص نیست و به عواملی مانند موضوع شکایت، حجم پرونده ها و محل شکایت بستگی دارد. با این حال، بر اساس بخشنامه شماره 9000/161464/100 قوه قضاییه، می توان به طور متوسط بازه های زمانی زیر را برای رسیدگی به شکایات کیفری پیش بینی کرد:
- دادسرای عمومی و انقلاب: ۴۶ روز
- دادگاه های بخش: ۷۰ روز
- دادگاه های کیفری دو: ۷۹ روز
- دادگاه های حقوقی: ۱۰۴ روز
- دادگاه های انقلاب: ۸۶ روز
- دادگاه های کیفری یک: ۲۲۴ روز
- دادگاه های تجدید نظر: ۹۰ روز
کدام مراجع به شکایت کیفری رسیدگی می کنند؟
رسیدگی به شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه کیفری انجام می شود. طبق قانون کلیه جرایم ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی قرار گرفته و برخی جرائم نیز مستقیما در دادگاه کیفری مورد بررسی قرار می گیرند. به طور کلی این دو مرجع به عنوان مراجع صالح موظف به رسیدگی به پرونده های کیفری بوده و مهم ترین آن ها نیز عبارتند از:
- دادگاه کیفری یک: دادگاه کیفری یک به جرایم سنگین مانند قتل عمد، تجاوز و جرایم علیه امنیت ملی رسیدگی می کند و معمولا احکام سنگینی مانند حبس طولانی مدت یا اعدام صادر می نماید.
- دادگاه کیفری دو: دادگاه کیفری دو به جرایم سبک تر مانند سرقت، کلاهبرداری و تخلفات رانندگی می پردازد و مجازات های سبک‌تری مانند جریمه نقدی یا حبس کوتاه مدت را تعیین می کند.
- دادسرای انقلاب: دادسرای انقلاب به جرایم مرتبط با امنیت ملی، قاچاق مواد مخدر و اقدامات ضد انقلابی رسیدگی می کند و پرونده ها را به دادگاه انقلاب ارجاع می دهد.
- دادسرای نظامی: دادسرای نظامی به جرایم ارتکابی توسط نیروهای مسلح و نظامی کشور رسیدگی کرده و با توجه به مقررات ویژه نظامی، پرونده ها را پیگیری می نماید.
- دادسرای ویژه روحانیت: دادسرای ویژه روحانیت به تخلفات و جرایم ارتکابی توسط روحانیون و علمای دینی رسیدگی کرده و پرونده ها را مطابق با مقررات خاص روحانیت پیگیری می کند.
- دادگاه اطفال و نوجوانان: دادگاه اطفال و نوجوانان به جرایم ارتکابی توسط افراد زیر ۱۸ سال رسیدگی کرده و تلاش می کند با رویکردی اصلاحی و حمایتی، به تربیت و بازگشت این افراد به جامعه کمک کند.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی مراحل و نهادهای مرتبط با شکایت کیفری پرداختیم. دانستیم که برای آغاز شکایت کیفری باید به مراجع قضایی مانند دادسراها و دادگاه ها مراجعه کنیم و از کمک وکلای متخصص بهره‌مند شویم. همچنین، توجه به مدارک و مستندات دقیق، نقش بسزایی در پیشبرد موفقیت‌آمیز پرونده دارد. در پایان، تأکید می کنیم که آگاهی از حقوق قانونی و مراحل صحیح پیگیری شکایات، نه تنها از حقوق فردی شما دفاع می‌کند، بلکه به برقراری عدالت در جامعه نیز کمک می نماید. بنابراین، همیشه در مواقع ضروری به منابع معتبر و مشاوران حقوقی مراجعه کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
تیم حقوقی وکالت 24 با تخصص و تجربه‌ای که دارد، آماده است تا در تمامی مراحل شکایات کیفری و حقوقی همراه شما باشد و بهترین راهکارها را برای دستیابی به حقوق قانونی شما ارائه دهد. با ما تماس بگیرید و از مشاوره وکیل حرفه‌ای در تهران بهره مند شوید.
سوالات متداول
برای شکایت کیفری باید به دادسراها و دادگاه های کیفری مراجعه کنید. همچنین، در برخی موارد می توانید به کلانتری ها یا پاسگاه های پلیس نیز مراجعه نمایید تا پرونده اولیه تشکیل شود.
حضور وکیل الزامی نیست، اما توصیه می شود برای پیگیری مؤثرتر پرونده از مشاوره با یک وکیل متخصص استفاده کنید.
مدت زمان رسیدگی به پرونده های کیفری به عوامل مختلفی مانند نوع جرم، میزان پیچیدگی پرونده، و بار کاری دستگاه قضایی بستگی دارد. این مدت می تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد.
هزینه های شکایت کیفری شامل هزینه های دادرسی، حق‌الوکاله وکیل و هزینه های مربوط به جمع‌آوری مدارک و مستندات می شود. این هزینه ها بسته به نوع پرونده و میزان خدمات مورد نیاز متفاوت می باشد.
بیشتر بخوانید: