کدام جرایم در صلاحیت دادگاه کیفری یک است ؟
در سیستم قضایی ایران، دادگاه های کیفری بر اساس نوع جرم و صلاحیت آنها به چند دسته تقسیم می شوند. این دادگاه ها به منظور رسیدگی به جرایم مختلف کیفری ایجاد شده اند و هر یک بر اساس درجه و نوع جرم، صلاحیت خاصی دارند. یکی از مهمترین دادگاه های کیفری، دادگاه کیفری یک و دو هستند اما صلاحیت دادگاه کیفری یک و دو با هم متفاوت است. برای اینکه بدانید کدام جرایم در صلاحیت دادگاه کیفری یک است، در این مقاله از وکالت 24 با ما همراه شوید.
جرایمی که مستقیما در دادگاه کیفری یک رسیدگی میشود
دادگاه کیفری یک برای رسیدگی به جرایم مهم و سنگین تشکیل شده است و به جرایمی مانند اعدام، حبس ابد، قصاص نفس یا عضو، و جرایم تعزیری درجه یک تا سه (مانند بیش از 25 سال حبس یا مصادره اموال) رسیدگی می کند. دادگاه کیفری یک با حضور یک قاضی اصلی و دو مستشار برگزار می شود و آرای آن در دیوان عالی کشور قابل اعتراض است.
صلاحیت دادگاه کیفری 1؛ شامل رسیدگی به جرایم سنگین و مهمی است که به دلیل ماهیت و شدت آن ها نیاز به بررسی توسط این دادگاه با حضور چند قاضی دارد. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه کیفری یک صلاحیت رسیدگی به جرایم زیر را دارد:
جرایم منجر به مجازات اعدام
هر نوع جرمی که بر اساس قوانین کیفری مجازات آن اعدام است، در دادگاه کیفری یک بررسی می شود. این جرایم می توانند شامل قتل عمد، محاربه، افساد فی الارض، و برخی جرایم مرتبط با مواد مخدر باشند.
جرایم منجر به حبس ابد
هر جرمی که مجازات آن حبس ابد باشد، در صلاحیت این دادگاه است. مانند برخی جرایم سنگین مرتبط با امنیت ملی یا قاچاق مواد مخدر.
جرایم منجر به قصاص نفس یا قصاص عضو
در مواردی که جرم منجر به قصاص نفس (اعدام) یا قصاص عضو شود، رسیدگی به آن در دادگاه کیفری یک صورت می گیرد. این شامل جرایم قتل عمد و جنایات عمدی علیه جسم افراد است.
جرایم موجب مجازات تعزیری درجه یک تا سه
جرایم تعزیری که مجازات آنها در درجات یک تا سه است نیز در این دادگاه بررسی می شوند. این شامل جرایمی است که مجازات آنها شامل بیش از 25 سال حبس، جزای نقدی سنگین (بیش از یک میلیارد ریال)، یا مصادره اموال می شود.
جرایم سیاسی و مطبوعاتی
رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی نیز در صلاحیت دادگاه کیفری یک قرار دارد. این دادگاه به جرایمی که مربوط به نقض آزادی بیان، حقوق سیاسی افراد یا تخلفات مطبوعاتی هستند، رسیدگی می کند.
به دلیل اهمیت و حساسیت این نوع جرایم، دادگاه کیفری یک با حضور سه قاضی تشکیل می شود: یک قاضی اصلی و دو مستشار. همچنین، احکام صادره از این دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی در دیوان عالی کشور است.
ترتیب رسیدگی در دادگاه کیفری یک
ترتیب رسیدگی در دادگاه کیفری یک طبق قانون آیین دادرسی کیفری مراحل خاصی دارد که به منظور تضمین عدالت و دادرسی صحیح در جرایم سنگین و حساس طراحی شده است. در ادامه، مراحل رسیدگی در دادگاه کیفری یک را به ترتیب بیان می کنیم:
- تشکیل پرونده و ارجاع به دادگاه کیفری یک:
پس از وقوع جرم و آغاز تحقیقات اولیه توسط ضابطان قضایی (مانند پلیس یا سایر مراجع ذی صلاح)، پرونده تحت نظارت دادسرا قرار می گیرد.
دادسرا پس از انجام تحقیقات مقدماتی و احراز وقوع جرم و جمع آوری مدارک، قرار جلب به دادرسی صادر کرده و پرونده را به دادگاه کیفری یک ارجاع می دهد.
ارجاع پرونده توسط رئیس دادگاه کیفری یک به یکی از شعب دادگاه های کیفری یک انجام می شود.
2. ابلاغ وقت دادرسی:
پس از ارجاع پرونده به دادگاه، وقت جلسه دادرسی تعیین و به طرفین پرونده (متهم، شاکی و وکلای آن ها) ابلاغ می شود.
ابلاغ باید حداقل یک هفته قبل از تاریخ برگزاری جلسه باشد تا طرفین فرصت کافی برای آمادگی داشته باشند.
3. تشکیل جلسه دادرسی:
جلسه دادرسی در دادگاه کیفری یک با حضور یک قاضی اصلی و دو مستشار برگزار می شود.
جلسه باید به صورت علنی باشد مگر آن که دادگاه به دلیل مصلحت عمومی یا حفظ امنیت ملی و یا اخلاق عمومی تصمیم به غیرعلنی بودن جلسه بگیرد.
در جلسه، ابتدا رئیس دادگاه دستور شروع دادرسی را صادر می کند و سپس دادستان یا نماینده دادستان به قرائت کیفرخواست و ادله اتهام می پردازد.
4. ارائه دفاعیات متهم و وکیل:
پس از بیان اتهامات توسط دادستان، نوبت به متهم و وکیل مدافع او می رسد تا دفاعیات خود را ارائه کنند. آن ها می توانند به مدارک، شواهد و دلایل جدید اشاره کنند و هرگونه پاسخ به اتهامات مطرح کنند.
دادگاه همچنین از شاکی یا اولیاء دم نیز توضیحات و دلایل آنها را می شنود.
5. بررسی شواهد و مدارک:
دادگاه به بررسی تمام مدارک و شواهد ارائه شده توسط دادستان، متهم و شاکی می پردازد. این شامل استماع شهادت شهود، ارزیابی مدارک پزشکی، گزارش های کارشناسی و سایر ادله موجود در پرونده است.
دادگاه همچنین در صورت لزوم، می تواند دستور تحقیقات تکمیلی یا استماع نظر کارشناسان را بدهد.
6. پایان دادرسی و صدور حکم:
پس از پایان رسیدگی به تمامی ادله و شنیدن دفاعیات، دادگاه ختم دادرسی را اعلام می کند.
قاضی اصلی دادگاه به همراه مستشاران وارد شور می شوند و در نهایت حکم نهایی صادر می شود.
حکم ممکن است شامل مجازات های مختلفی از جمله اعدام، حبس ابد، قصاص یا تعزیرات سنگین باشد.
در صورتی که رأی دادگاه به نفع متهم نباشد، متهم حق دارد ظرف مهلت قانونی (معمولا 20 روز) به دیوان عالی کشور اعتراض کند.
7. ابلاغ و اجرای حکم:
پس از صدور حکم، رأی دادگاه به طرفین پرونده ابلاغ می شود.
اگر اعتراضی به رأی صورت نگیرد یا در صورت اعتراض، حکم قطعی شود، دادگاه به اجرای حکم می پردازد.
8. اعتراض به رأی دادگاه:
در صورتی که متهم یا شاکی از رأی دادگاه ناراضی باشند، حق دارند به دیوان عالی کشور اعتراض کنند. این اعتراض باید در مهلت قانونی مطرح شود.
دیوان عالی کشور پرونده را از لحاظ رعایت قوانین و مقررات بررسی می کند و در صورت احراز تخلف، ممکن است حکم را نقض کند و دستور رسیدگی مجدد بدهد.
این ترتیب مراحل رسیدگی در دادگاه کیفری یک تضمین می کند که حقوق طرفین حفظ شده و عدالت به بهترین شکل ممکن اجرا شود، به ویژه در جرایم سنگین و حساس که مجازات‌های شدیدی در پی دارند.
تحقیقات مقدماتی در دادگاه کیفری یک
تحقیقات مقدماتی به عنوان یکی از مهم ترین مراحل دادرسی کیفری نقش حیاتی در تعیین سرنوشت پرونده دارد. این تحقیقات باید با دقت و عدالت کامل انجام شود تا هیچ گونه نقصی در جمع آوری شواهد و مدارک وجود نداشته باشد. همچنین، این مرحله تضمین کننده حقوق متهم است و از صدور احکام ناعادلانه جلوگیری می کند.
تحقیقات مقدماتی معمولا توسط نهادهای قضایی قبل از رسیدگی به پرونده در دادگاه کیفری یک انجام می شود و هدف آن مشخص کردن وقوع جرم، شناسایی متهم و ارائه ادله کافی برای ادامه فرآیند دادرسی است.
صلاحیت اضافی دادگاه کیفری یک
صلاحیت اضافی دادگاه کیفری یک به معنای صلاحیت های ویژه ای است که علاوه بر صلاحیت های اصلی این دادگاه، برای رسیدگی به برخی دیگر از جرایم در نظر گرفته می شود. این صلاحیت ها در قوانین آیین دادرسی کیفری تعریف شده اند و دادگاه کیفری یک به دلیل اهمیت و حساسیت برخی از جرایم، ممکن است به موارد خاص و جرایم اضافی نیز رسیدگی کند.
برخی از موارد صلاحیت اضافی دادگاه کیفری یک عبارتند از:
- رسیدگی به جرایم مهم ارتکابی توسط شخصیت های خاص
- جرایم بین المللی و فراملی
- رسیدگی به جرایم مرتبط با امنیت ملی و تمامیت ارضی
- رسیدگی به جرایم سیاسی و مطبوعاتی
- جرایم مربوط به مقامات دولتی و کارکنان دولت
- رسیدگی به پرونده های ارجاعی از دیوان عالی کشور
- و سایر موارد تعیین شده در قانون.
براساس ماده 395 قانون آیین‌دادرسی کیفری، در دادگاه کیفری یک و نیز در تمام مواردی که رسیدگی مرجع قضایی با قضات متعدد پیش بینی شده باشد، رأی اکثریت تمام اعضا ملاک است و نظر اقلیت باید به طور مستدل در پرونده درج شود.
در صورتی که بین اعضای دادگاه اتفاق نظر حاصل نشود رأی اکثریت معتبر است.
اگر به دنبال مشاوره تخصصی در امور حقوقی و کیفری هستید، تیم حقوقی وکالت 24 با بهترین وکلای تهران آماده ارائه خدمات رایگان به شما عزیزان است. از طریق تماس با کارشناسان ما، می توانید سوالات خود را مطرح کنید و از راهکارهای عملی و کاربردی برای حل مشکلات حقوقی و کیفری خود بهره مند شوید.
همراه شما در تمامی مراحل، از مشاوره اولیه تا پیگیری پرونده های حقوقی و کیفری.
سوالات متداول
ایراد در دادرسی به معنای وسیله ای است که خوانده با استفاده از آن از ورود به موضوع دعوی یا دفاع از خودداری می کند و به شکلی تلاش می کند که از بررسی ماهوی دعوی جلوگیری کند. ایرادها معمولا به جنبه های شکلی یا قانونی دادرسی و نه به ماهیت اصلی اختلاف، وارد می شوند. به عبارت دیگر، خوانده با طرح ایراد قصد دارد که دادرسی را متوقف کرده یا به گونه ای مسیر آن را تغییر دهد بدون اینکه وارد دفاع ماهوی شود.
ایرادها می توانند انواع مختلفی داشته باشند و به خوانده اجازه می دهند تا با استناد به دلایل شکلی یا قانونی، از ورود به بررسی ماهوی دعوی پرهیز کند. این ابزارهای دادرسی به دادگاه کمک می کنند تا از صرف وقت برای دعوی های غیرمجاز یا غیرقانونی جلوگیری کنند. برخی از مهم ترین ایرادها عبارت اند از:
ایراد عدم صلاحیت دادگاه
ایراد مرور زمان
ایراد عدم اهلیت خواهان یا خوانده
ایراد دعوی مطروح
ایراد سبق امر مختومه