آیا زن ناشزه می‌تواند طلاق بگیرد؟ ناشزه بودن زن چه حقوقی برای شوهر ایجاد می‌کند؟ اثرات ناشزه بودن بر حقوق طلاق زن چیست؟

ناشزگی زوجه به عنوان یکی از مفاهیم بنیادین حقوق خانواده در فقه و قانون مدنی ایران، به معنای عدم تمکین و نافرمانی از وظایف زوجیت است که تعادل خانوادگی را مختل می‌سازد. این وضعیت نه تنها حقوق مالی شوهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر امکان طلاق از سوی زن نیز سایه می‌افکند. بررسی حقوقی ناشزگی، با تکیه بر موازین شرعی و قضایی، راهگشای حل اختلافات است و دادگاه خانواده مرجع اصلی رسیدگی به آن محسوب می‌شود. در ادامه، این ابعاد به تفصیل واکاوی می‌گردد.

آیا زن نافرمان (ناشزه) حق طلاق دارد؟

زن ناشزه نمی‌تواند به استناد ناشزگی خود، طلاق بگیرد؛ زیرا ناشزگی تقصیر وی تلقی شده و مانع احراز عسر و حرج می‌گردد (ماده ۱۱۰۵ و ۱۱۳۰ قانون مدنی). طلاق از سوی زن تنها در موارد موجه چون سوءمعاشرت شوهر یا شروط ضمن عقد ممکن است، اما نافرمانی زن، ادعای طلاق وی را تضعیف می‌کند. دادگاه ابتدا ناشزگی را احراز نموده، نفقه را قطع می‌کند و سپس به طلاق می‌پردازد. در طلاق خلع، زن باید عوض‌التلی بپردازد و رضایت شوهر را جلب نماید.

حقوق شوهر در برابر زن ناشزه چیست؟

شوهر در برابر ناشزه، حق قطع نفقه را دارد (ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی)، مشروط بر اثبات ناشزگی در دادگاه (از طریق استشهادیه یا کارشناسی). وی می‌تواند تمکین را مطالبه و در صورت امتناع، حضانت فرزندان را پیگیری کند. ناشزگی همچنین توجیه‌کننده تعدد زوجات یا طلاق شوهر است. دادگاه پس از ارجاع به داوری و مشاوره، حکم نفقه معوقه یا اجرت‌المثل منزل را صادر می‌نماید، لیکن شوهر مکلف به تأمین مسکن مناسب است.

ناشزگی بر طلاق از جانب زن چه تأثیری دارد؟

ناشزگی، طلاق از جانب زن را دشوار می‌سازد؛ زیرا دادگاه آن را دلیل عدم مصلحت زندگی مشترک از سوی زن دانسته و عسر و حرج شوهر را احراز می‌کند. زن ناشزه از نفقه عده محروم می‌شود و مهریه‌اش ممکن است به تأخیر افتد. با این حال، اگر ناشزگی موقت و با پشیمانی همراه باشد، دادگاه می‌تواند با رضایت شوهر، طلاق را تسهیل نماید. اثبات تمکین مجدد، حقوق زن را بازمی‌گرداند و فرآیند قضایی بر پایه مصلحت خانواده هدایت می‌شود.