حکم برائت در اتهام «رابطهٔ نامشروع» چگونه صادر میشود و چه آثاری دارد؟
هرگاه ارکان قانونی، مادی و معنویِ اتهام «رابطهٔ نامشروع یا اعمال منافی عفت غیر از زنا» (موضوع مقررات تعزیری، مانند تقبیل و مضاجعه بین زن و مرد نامحرم) در مرجع رسیدگی اثبات نشود، دادگاه رأی برائت صادر میکند. مبنای آن اصل برائت است و نتایج آن به شرح زیر میباشد:
-
عدم تحقق رکن جرم: در مواردی مانند وجود رابطهٔ زوجیت یا شبههٔ زوجیت، فقدان رفتار فیزیکی ممنوع (صرف گفتوگوی تلفنی/متنیِ عادی بدون ادلهٔ کافی بر رفتار منافی عفت)، یا عدم احراز قصد مجرمانه، اتهام ثابت نمیشود و حکم برائت صادر میگردد.
-
استاندارد اثبات: در جرایم تعزیریِ منافی عفت، علم قاضیِ مستند به ادلهٔ معتبر لازم است؛ صرف ظن یا گمان، گزارش غیر مستند، یا ادلهٔ تحصیلشده برخلاف ضوابط، برای محکومیت کفایت نمیکند.
-
آثار رأی: با قطعیت برائت، تعقیب کیفری مختومه است؛ قرارهای تأمین ملغی و وثیقه/وجهالکفاله مسترد میشود؛ محکومیتی در سجل کیفری درج نمیگردد و محدودیتهای ناشی از اتهام رفع میشود.
-
تعیین تکلیف امور تبعی: در صورت توقیف تلفن/اسناد یا محدودیتهای اداری، دادگاه دستور رفع توقیف و اعاده را صادر میکند مگر حقِ ثالث یا منع قانونی وجود داشته باشد.
-
جبران خسارت: اگر متهم بابت همین اتهام در بازداشت بوده یا زیانی متحمل شده باشد، میتواند مطابق مقررات آیین دادرسی کیفری جبران خسارت را مطالبه کند.
تذکر: «رابطهٔ نامشروع» با «زنا» (حدی) متفاوت است؛ در حد، ادلهٔ خاص مانند اقرار معتبر یا شهادت شهود نصابی لازم است، اما در تعزیر، علم قاضیِ مستند معیار است. در هر دو، عدم احراز موجب برائت خواهد بود.