برای اینکه قاعده امر مختوم محقق شود و دعوا مشمول اعتبار امر قضاوتشده گردد، سه شرط اساسی لازم است:
-
وحدت اصحاب دعوا: طرفین دعوا در دعوای دوم همان اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند که در دعوای نخست حضور داشتهاند.
-
وحدت موضوع دعوا: موضوع مورد اختلاف در دعوای دوم همان موضوعی باشد که پیشتر در دعوای نخست مورد رسیدگی و صدور حکم قرار گرفته است.
-
وحدت سبب دعوا: سبب یا منشأ حقوقی طرح دعوا در هر دو مورد یکسان باشد؛ به عبارت دیگر، مبنای استناد طرفین برای اقامه دعوا در هر دو پرونده یکی باشد.
در صورت تحقق این شرایط، رأی قطعی صادره در دعوای نخست اعتبار امر قضاوتشده پیدا میکند و دادگاه صلاحیت رسیدگی دوباره به همان دعوا را نخواهد داشت. این قاعده برای تضمین قطعیت احکام، جلوگیری از اطاله دادرسی و حمایت از اصل امنیت قضایی پیشبینی شده است.
محمدیان تغییر وضعیت به منتشر شده اکتبر 5, 2025