آیا میشود برای پرونده اعسار، برادرِ شخص را به عنوان شاهد آورد؟ شاهد باید دقیقاً چه چیزی را بداند و بگوید؟ چند نفر شاهد لازم است و کنار شهادت چه مدارکی باید ارائه شود؟
دعوای اعسار، ناظر به ناتوانی واقعی از پرداخت است و دادگاه برای احراز آن، صرف ادعا را کافی نمیداند. در این مسیر، شهادت اشخاص مطلع میتواند نقش کمکی داشته باشد، اما اعتبار آن تابع میزان آگاهی شاهد، بیطرفی نسبی، و انضمام اسناد و قرائن مالی است. ازاینرو، نسبت فامیلی نه همیشه مانع است و نه همیشه کافی؛ معیار نهایی، اقناع وجدان دادگاه بر پایه مجموعه دلایل است.
آیا خویشاوند نزدیک مانند برادر میتواند گواه اعسار باشد؟
در دعوای اعسار، ممنوعیت قانونیِ صریحی برای شهادت خویشاوندان نزدیک پیشبینی نشده است؛ بنابراین برادر میتواند به عنوان شاهد معرفی شود، به شرط آنکه از وضعیت معیشت، داراییها، شغل و توان پرداختِ مدعی اعسار اطلاع کافی و مبتنی بر مشاهده یا معاشرت مستمر داشته باشد. با این حال، به علت قرابت نسبی، دادگاه ممکن است آن را به تنهایی کافی نداند و قرائن مالی و تحقیقات تکمیلی بخواهد؛ تصمیم نهایی بر پایه اقناع دادگاه است.
شاهد اعسار چه شرایط و اوصافی باید داشته باشد؟
شاهد اعسار باید اهلیت قانونی و توان بیان روشن داشته و از اوضاع مالی و سبک زندگی مدعی اعسار آگاهی ملموس ارائه کند؛ یعنی بتواند درباره درآمد، هزینههای متعارف، داراییهای قابل دسترس و نبود امکان پرداختِ محکومبه توضیح دقیق بدهد. ذینفع بودن مستقیم، وابستگی مالی یا تعارض منافع، زمینه جرح شاهد و کاهش اعتماد دادگاه را فراهم میکند. هرچه شاهد مستقلتر و مطلعتر باشد، احتمال پذیرش ادعا بیشتر خواهد شد.
برای طرح اعسار چند شاهد لازم است و چه پیوستهایی باید ارائه شود؟
برای تقدیم دادخواست اعسار، ارائه شهادتنامه کتبیِ حداقل دو شاهد معمولاً لازم است و باید همراه با صورت کامل اموال منقول و غیرمنقول، وجوه نقدی، حسابها، مطالبات و نیز نقلوانتقالات و تغییرات مالی در بازه مقرر ضمیمه شود. شهادت شهود جایگزین شفافسازی مالی نیست و دادگاه میتواند از مراجع رسمی استعلام کند یا تحقیق محلی انجام دهد. در صورت نقص یا تناقض، قرار تکمیل یا رد دعوا محتمل است.