آیا دفاع مشروع دیه دارد؟

۱. اصل کلی

بر اساس ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی، هرگاه فردی برای دفاع از جان، مال یا ناموس خود یا دیگری در برابر تجاوز یا خطر قریب‌الوقوع اقدام کند و شرایط قانونی دفاع مشروع وجود داشته باشد، مسئولیت کیفری و مدنی ندارد.
به عبارت روشن‌تر: اگر شرایط دفاع مشروع احراز شود، دیه‌ای هم بر عهده شخص دفاع‌کننده نخواهد بود.

۲. شرایط دفاع مشروع

• وجود خطر واقعی و قریب‌الوقوع (مثلاً حمله با چاقو یا ورود به منزل در شب).

• نبودن راه‌حل دیگر برای دفع خطر (مثل فرار یا درخواست کمک).

• تناسب بین عمل دفاعی و خطر موجود؛ یعنی دفاع نباید شدیدتر از تهدید باشد.

۳. موارد مسئولیت

اگر فرد مدعی دفاع مشروع نتواند شرایط فوق را ثابت کند یا اگر عمل او فراتر از حد لازم باشد، دادگاه می‌تواند او را مسئول بداند. در این حالت، بسته به شدت آسیب، پرداخت دیه یا حتی مجازات کیفری متوجه او خواهد شد.

جمع‌بندی

• در حالت دفاع مشروع واقعی و قانونی → دیه ندارد.

• در صورت تجاوز از حدود دفاع مشروع یا نبودن شرایط قانونی → فرد باید دیه بپردازد و ممکن است مجازات هم بشود.