آیا زن بدون دلیل می‌تواند طلاق بگیرد؟ شرایط طلاق از طرف زن چیست؟ حقوق مالی زن در طلاق چیست؟

در نظام حقوقی ایران، موضوع طلاق به عنوان یکی از ارکان مهم حقوق خانواده، بر پایه موازین شرعی و قانونی تنظیم شده است. هرچند اصلاً حق طلاق (طلاق رجعی) به شوهر واگذار گردیده، لیکن زن نیز از طریق سازوکارهای حقوقی چون طلاق خلع، مبارات یا تنازع، می‌تواند به انحلال عقد مبادرت ورزد. این ظرفیت‌ها با هدف حفظ کرامت انسانی و عدالت جنسیتی پیش‌بینی شده و مستلزم رعایت تشریفات قضایی است. در ادامه، به بررسی دقیق این مباحث پرداخته می‌شود.

آیا زن بدون هیچ دلیلی حق طلاق دارد؟

در حقوق ایران، زن نمی‌تواند بدون دلیل موجه و صرفاً به اراده شخصی، طلاق بگیرد؛ زیرا طلاق به صورت مطلق در اختیار شوهر است (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی). با این حال، زن می‌تواند از طریق “طلاق خلع” یا “مبارات” اقدام کند، مشروط بر اینکه عوض‌التلی (مانند بخشش مهریه یا مالی معین) به شوهر بپردازد و رضایت وی را جلب نماید. دادگاه پس از احراز شرایط، حکم انحلال عقد صادر می‌کند. این روش‌ها نیازمند اثبات عدم امکان ادامه زندگی مشترک است، هرچند “بدون دلیل” به معنای مطلق، پذیرفته نیست و دادگاه مصلحت را بررسی می‌نماید.

شرایط لازم برای طلاق از جانب زن کدام است؟

زن برای طلاق، باید به یکی از مصادیق مندرج در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی یا شروط ضمن عقد (مانند عسر و حرج، اعتیاد شوهر، ترک انفاق، سوءمعاشرت) استناد کند. در طلاق خلع، زن عوض‌التلی معادل مهریه یا بیشتر ارائه می‌دهد و شوهر راضی می‌شود. در موارد عسر و حرج (مانند زندان طولانی شوهر، بیماری صعب‌العلاج یا خشونت مستمر)، دادگاه مستقیماً حکم طلاق صادر می‌کند. فرآیند شامل داوری، مشاوره خانواده و رأی قاضی است. نفقه ایام عده نیز به زن تعلق می‌گیرد، مگر در موارد تقصیر وی.

حقوق مالی زن در جریان طلاق چیست؟

زن در طلاق، مستحق مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه)، نفقه گذشته و ایام عده، اجرت‌المثل کارهای منزل (در صورت اثبات) و نیمی از دادستانی (پس‌انداز مشترک) است. در طلاق خلع، ممکن است بخشی از مهریه را ببخشد. حضانت فرزندان زیر ۷ سال با مادر است و تا بلوغ پسر یا ازدواج دختر ادامه دارد، لیکن نفقه بر عهده پدر باقی می‌ماند. دادگاه اموال را تفکیک کرده و حقوق زن را تضمین می‌نماید. هرگونه توافق کتبی معتبر است، مشروط بر عدم ضرر به زن.