نوع عقد و تأثیر آن بر ارث بردن زوجه
- عقد دائم: اگر ازدواج به صورت عقد دائم باشد، زوجه می تواند از اموال شوهرش ارث ببرد. این به این معناست که زوجه دائم، مطابق با قوانین ارث و بسته به شرایط دیگر (داشتن یا نداشتن فرزند)، سهم الارث مشخصی از اموال شوهر خواهد داشت.
- عقد موقت: در صورت عقد موقت، زوجه طبق ماده 940 قانون مدنی از ارث محروم است. به عبارت دیگر، در عقد موقت، چه زوجه اول باشد یا دوم، حق ارث بردن از اموال شوهرش را ندارد. عقد موقت تنها شامل مواردی مانند تعیین مهریه می شود و حق ارث در آن در نظر گرفته نشده است.
شرط زنده بودن زوجه هنگام مرگ شوهر
- ماده 875 قانون مدنی: براساس این ماده، یکی از شرایط اساسی برای ارث بردن زوجه این است که در زمان فوت شوهر زنده باشد. این بدان معناست که اگر زوجه قبل از فوت شوهر خود فوت کرده باشد، سهم‌الارثی از او دریافت نمی‌کند، زیرا طبق قانون، ارث فقط به وارثانی تعلق می‌گیرد که هنگام فوت متوفی زنده هستند.
سهم‌الارث زوجه در صورت نداشتن فرزند یا نوه
اگر شوهر متوفی هیچ فرزند یا نوه ای از زوجه خود یا سایر همسرانش نداشته باشد، سهم زوجه از اموال شوهر یک چهارم خواهد بود.
در این حالت، زوجه از یک چهارم اموال منقول (مانند پول نقد، وسایل منزل، خودرو و غیره) و یک چهارم از فروش اموال غیرمنقول (مانند خانه و زمین) ارث می برد. سهم او از اموال غیرمنقول فقط از مبلغ حاصل از فروش آن خواهد بود، نه از خود ملک.
سهم‌الارث زوجه در صورت داشتن فرزند
اگر شوهر متوفی فرزند یا نوه ای داشته باشد، سهم زوجه به یک هشتم کاهش می یابد، صرف نظر از اینکه فرزند یا نوه از کدام همسر باشد.
این قانون برای همه همسران دائم شوهر متوفی یکسان است و اگر مرد دارای چند همسر باشد، یک هشتم اموال به طور مساوی بین همه همسران تقسیم می شود.
تأثیر فرزند یکی از همسران بر کاهش سهم الارث تمامی همسران
حتی اگر فقط یکی از همسران مرد متوفی دارای فرزند باشد، این فرزند برای کاهش سهم الارث تمامی همسران به یک هشتم کافی است.
به عنوان مثال، اگر زوجه اول فرزندی از متوفی نداشته باشد اما همسر دوم دارای فرزند باشد، سهم زوجه اول نیز به دلیل وجود فرزند همسر دوم، از یک چهارم به یک هشتم کاهش می یابد. بنابراین، وجود فرزند برای هر یک از همسران، سهم ارث تمامی همسران را کاهش می دهد.