در حقوق خانواده ایران، آیا طلاق خلع امکان رجوع شوهر را فراهم میکند؟ فرق طلاق خلع با طلاق رجعی در چیست؟ نقش عوضالتلی در رجوع طلاق خلع چگونه است؟
طلاق خلع به عنوان یکی از اشکال خاص انحلال عقد در فقه و حقوق مدنی ایران، بر پایه اراده زوجه و پرداخت عوضالتلی استوار است و با هدف رفع عسر و حرج وی پیشبینی شده. این نوع طلاق، از طلاق رجعی متمایز بوده و آثار حقوقی متفاوتی بر روابط زوجین میگذارد. بررسی امکان رجوع در طلاق خلع، روشنگر مرزهای قانونی این سازوکار است و دادگاه خانواده با دقت شرعی و قضایی به آن رسیدگی مینماید. در ادامه، این ابعاد به تفصیل مورد تحلیل قرار میگیرد.
آیا طلاق خلع امکان رجوع شوهر را فراهم میکند؟
طلاق خلع بائن است و رجوع شوهر در آن ممکن نیست (ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی). پس از انعقاد صیغه خلع و پرداخت عوضالتلی توسط زوجه، عقد فسخ شده و شوهر نمیتواند بدون عقد مجدد به زوجه رجوع کند. دادگاه پس از احراز عوضالتلی و رضایت شوهر، حکم قطعی صادر مینماید. این ویژگی، طلاق خلع را از طلاق رجعی جدا میسازد و زوجه را از تعلیق در عده رجعی نجات میدهد. رجوع تنها با ایجاب و قبول جدید ممکن است.
فرق طلاق خلع با طلاق رجعی در چیست؟
طلاق رجعی، حق شوهر است و در عده (سه طهر)، رجوع بدون عقد جدید ممکن است، در حالی که طلاق خلع بائن بوده و مبادرت از زوجه با عوضالتلی صورت میگیرد. در رجعی، نفقه عده بر عهده شوهر است، اما در خلع، زوجه از عوضالتلی محروم میماند و عده بائن (سه طهر یا قاعدگی) دارد بدون امکان رجوع. دادگاه در خلع، فسخ را قطعی اعلام میکند، لیکن رجعی قابلیت بازگشت دارد. این تمایز، مصالح خانوادگی را بر اساس نوع طلاق تنظیم مینماید.
نقش عوضالتلی در رجوع طلاق خلع چگونه است؟
عوضالتلی (مانند بخشش مهریه یا مالی معین) شرط صحت طلاق خلع است و با پرداخت آن، عقد بائن میگردد، لذا رجوع منتفی است. دادگاه عوض را احراز نموده و در صورت نقص، طلاق را باطل اعلام میکند. عوضالتلی برگشتپذیر نیست و زوجه نمیتواند آن را بازپس گیرد، مگر با توافق جدید. این امر، طلاق خلع را قطعی و غیرقابل رجوع میسازد و حقوق زوجه را در ازای آزادی از قید زوجیت تضمین مینماید.