طبق مقررات حقوقی و رویه قضایی جمهوری اسلامی ایران، اصلِ تصدی منصب قضاوت برای زنان بهصورت کامل و مشابه مردان پیشبینی نشده است؛ اما قانون و ساختار قضایی کشور، برخی سمتهای قضایی و شبهقضایی را برای زنان مجاز و تعریفشده میداند. نکات مهم به شرح زیر است:
-
ممنوعیت تصدی مقام «قاضی صادرکننده حکم» توسط زنان
بر اساس برداشتهای فقهی و ساختار حقوقی موجود، زنان نمیتوانند در جایگاه قاضی حکمدهنده (قاضی دادگاه) انجام وظیفه کنند. -
جواز اشتغال زنان در سمتهای قضایی دیگر
زنان میتوانند در سمتهای زیر فعالیت کنند:-
دادیار
-
بازپرس
-
قاضی تحقیق
-
مشاور در محاکم خانواده
-
قاضی اجرای احکام
این سمتها در نظام قضایی ایران «سمتهای قضایی» محسوب شده و زنان در آنها بهطور رسمی استخدام میشوند.
-
-
وضعیت استخدامی و اختیارات
زنانِ شاغل در این جایگاهها لباس قضایی دارند، سمت رسمی قضایی دارند، و وظایف قضایی انجام میدهند؛ اما اختیار صدور رأی نهایی در دادگاه برای آنان پیشبینی نشده است. -
اعتبار حقوقی اقدامات آنان
تصمیمها، گزارشها، تحقیقات و اقدامات قضایی زنان در سمتهایی مانند دادیاری و بازپرسی کاملاً معتبر و قانونی است و در فرآیند دادرسی نقش اساسی دارد.