بر اساس مقررات قانون مجازات اسلامی، جرم سرقت از مهمترین جرایم علیه اموال محسوب میشود و برای تحقق آن وجود سه رکن اصلی ضروری است:
رکن قانونی: مبنای قانونی این جرم مواد ۲۶۷ تا ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی (بخش حدود) و نیز مواد ۶۵۱ تا ۶۶۷ (بخش تعزیرات) است. به موجب ماده ۲۶۷، سرقت عبارت است از «ربودن مال متعلق به غیر به طور پنهانی». قانونگذار برای انواع مختلف سرقت (حدّی و تعزیری) شرایط و مجازاتهای متفاوتی مقرر کرده است.
رکن مادی: عنصر مادی جرم سرقت شامل ربودن مال منقول متعلق به دیگری است. این رکن دارای چند جزء است:
مالبودن شیء: باید مال، ارزش اقتصادی و قابلیت تملک داشته باشد.
متعلق به غیر بودن: مال باید در مالکیت دیگری باشد.
عمل ربایش: باید بهصورت فیزیکی و با قصد تصاحب انجام گیرد.
پنهانی بودن (در سرقت حدّی): در سرقتهای حدی، ربایش باید مخفیانه باشد، اما در سرقتهای تعزیری ممکن است آشکارا نیز صورت گیرد.
رکن معنوی: عنصر معنوی متشکل از سوءنیت عام و خاص است. سوءنیت عام به معنای علم و آگاهی سارق به تعلق مال به دیگری است و سوءنیت خاص، قصد بردن و تصاحب مال غیر به نفع خود یا دیگری میباشد. بدون این قصد، عمل ارتکابی صرفاً تخلف مدنی محسوب میشود نه جرم سرقت.
بنابراین، جرم سرقت زمانی تحقق مییابد که شخصی با علم و قصد تصاحب، مال منقول متعلق به دیگری را برباید، بهگونهای که رفتار او موجب سلب مالکیت مالک شود و قصد انتفاع یا ضرر رساندن نیز در میان باشد.
