اعاده دادرسی در موارد خاص و با شرایط معین امکان پذیر است. به بیان ساده، این شرایط به شرح زیر هستند:
- مجازات قطعی صادر شده باشد: برای درخواست اعاده دادرسی، فرد باید به حکم قطعی محکوم شده باشد. اگر دادگاه حکم بر برائت یا بی‌گناهی داده باشد، اعاده دادرسی امکان پذیر نیست.
- حق درخواست فقط برای برخی افراد است: درخواست اعاده دادرسی تنها توسط فرد محکوم‌شده (محکوم علیه)، دادستان کل کشور و دادستانی که اجرای حکم را برعهده دارد، قابل ارائه است.
موارد مجاز برای اعاده دادرسی:
- اگر فردی به جرم قتل محکوم شود و بعدا معلوم شود که شخص مقتول زنده است؛ مثلا حسن به جرم قتل محمد محکوم شده، اما بعدها مشخص شود محمد زنده است.
- اگر چند نفر به ارتکاب جرمی محکوم شوند که ماهیت آن جرم تنها توسط یک نفر می تواند انجام شود؛ مانند خیانت در امانت نسبت به یک دارایی که تنها یک امین می تواند آن را مرتکب شود.
- چنانچه فردی به علت انجام یک عمل مجرمانه محکوم شود و فرد دیگری نیز در دادگاه دیگری به همان عمل مجرمانه محکوم گردد؛ برای مثال، در خصوص یک کلاهبرداری خاص، ابتدا آرش و سپس رضا محکوم شوند، اما جرم توسط یک نفر انجام شده باشد.
- اگر برای یک جرم خاص، دو حکم مختلف صادر شده باشد؛ برای مثال علی به جرم سرقت یک مغازه دوبار به حکم قطعی محکوم شود.
- اگر ثابت شود که مدارک جعلی یا شهادت دروغین مبنای صدور حکم بوده است؛ برای مثال، حسن به اتهام انتقال مال غیر محکوم شود، اما بعداً ثابت شود که سند جعلی بوده است.
- در صورت وقوع حادثه جدید یا ارائه مدارک جدیدی که بی‌گناهی محکوم را اثبات کند؛ مثلاً محمد به جرم انتقال مال علی محکوم شود، اما بعداً وکالت‌نامه‌ای کشف شود که نشان دهد این انتقال با اجازه علی بوده است.
- اگر عمل انجام شده جرم نباشد یا مجازات تعیین‌شده از حد قانونی بیشتر باشد؛ مانند اینکه محمد به خیانت در امانت محکوم شده باشد و به دو سال زندان محکوم شود، در حالی که حداکثر مجازات برای این جرم یک سال و شش ماه است.
در تمامی این موارد، چنانچه دلیل جدید یا اثباتی که باعث رفع اتهام یا کاهش مجازات شود به دست آید، امکان اعاده دادرسی فراهم است
سردبیر تغییر وضعیت به منتشر شده اکتبر 26, 2024