حق ملاقات فرزند برای والدین یک تکلیف قانونی و اخلاقی نیز به شمار می آید. در حقیقت، حق ملاقات فرزند به این معناست که هر یک از والدین، چه حضانت فرزند را بر عهده داشته باشد و چه نه، از حق دیدار و ارتباط با فرزند برخوردار است. این حق برای حفظ سلامت روانی، عاطفی و تربیتی کودک و همچنین استحکام رابطه میان فرزند و والدینی که با او زندگی نمی‌کند، در نظر گرفته شده است.
نکات مهم این حق به شرح زیر هستند:
- حق قانونی و اخلاقی بودن ملاقات فرزند
مطابق قوانین خانواده در بسیاری از کشورها، والدینی که از یکدیگر جدا شده اند همچنان از حق ملاقات با فرزند برخوردارند. این حق به رسمیت شناخته شده است تا کودک بتواند رابطه ای متعادل با هر دو والدین خود داشته باشد، زیرا این ارتباط به رشد سالم و هویت یابی کودک کمک می‌کند. از نظر اخلاقی نیز دیدار فرزند وظیفه ای است که والدین در قبال فرزندان خود دارند تا او را از حمایت عاطفی و احساسی خود محروم نکنند.
- وظیفه والدین در دیدار فرزند
این حق نه تنها یک امتیاز، بلکه یک وظیفه است. والدینی که حضانت فرزند را بر عهده ندارد، باید به طور منظم فرزند خود را ملاقات کند، چرا که نیازهای روانی و عاطفی کودک به این دیدارها وابسته است. در واقع، ارتباط فرزند با والدین باید به صورت مداوم و بدون اختلال برقرار باشد تا از ایجاد حس تنهایی و عدم تعلق جلوگیری شود.
- محدودیت در منع ملاقات توسط والدین
بر اساس قوانین، هیچ یک از والدین حق ندارد که فرزند را از دیدار با والد دیگر محروم کند، مگر در شرایط استثنایی که ممکن است این ملاقات به زیان جسمی یا روانی کودک باشد. این محدودیت به این دلیل اعمال می شود که حق ارتباط کودک با هر دو والدین جزء حقوق اساسی اوست و محروم کردن او از این حق ممکن است به سلامت روانی و احساسی کودک آسیب برساند.
- تأثیرات ملاقات بر رشد و سلامت کودک
دیدار با والدینی که حضانت را بر عهده ندارد، به کودک کمک می کند تا همچنان حس تعلق و عشق والدین را تجربه کند. این ارتباط به شکل گیری هویت کودک، ایجاد اعتماد به نفس و سلامت روان او کمک شایانی می کند.
این دیدگاه بر این نکته تأکید دارد که والدین حتی پس از جدایی نیز نقش فعالی در زندگی فرزند خود دارند و نمی توانند از این وظیفه شانه خالی کنند. در بسیاری از موارد، حق ملاقات حتی به عنوان یک حق غیرقابل انکار برای والدین شناخته شده است تا از قطع ارتباط کودک با هر یک از والدین جلوگیری شود.
در نتیجه، حق ملاقات فرزند، برای هر دو والد یک مسئولیت است و برای سلامت روانی و عاطفی کودک امری ضروری است که باید بدون مانع انجام گیرد.