جواز کسب به معنای تأییدیه رسمی برای راه اندازی کسب و کار است و بدون آن فعالیت کسب و کار غیرقانونی تلقی می شود.
مراحل صدور جواز کسب معمولاً شامل ارائه مدارک شناسایی، اجاره نامه یا سند مالکیت محل کسب، گواهی بهداشت (در برخی مشاغل)، و طی دوره های آموزشی خاص صنف است.
- داشتن جواز کسب، به کسب و کار وجهه قانونی و اعتبار می بخشد.
- با دریافت جواز کسب، امکان بهره مندی از حمایت های قانونی و عضویت در اتحادیه صنفی فراهم می شود.
- جواز کسب همچنین به صاحب آن اجازه می دهد از تسهیلات و امکانات صنفی و حتی برخی تسهیلات بانکی بهره مند شود.
اتحادیه یا شهرداری پس از بررسی کامل مدارک، بازدید از محل کسب (در صورت لزوم) و پرداخت هزینه های مربوطه، جواز را صادر می‌کند.
اتحادیه صنفی سازمانی است که برای هر صنف مشخص (مانند اتحادیه صنفی رستوران داران، فروشگاه داران، آرایشگران و…) تشکیل شده و زیر نظر اتاق اصناف فعالیت می کند. این اتحادیه ها قوانین و استانداردهای مربوط به هر صنف را رعایت و نظارت می کنند.
صدور جواز کسب یکی از وظایف مهم اتحادیه صنفی است. این جواز به فرد یا کسب و کار اجازه می دهد تا به طور قانونی در چارچوب صنف خود فعالیت کند. اتحادیه با بررسی مدارک و شرایط، پس از اطمینان از مطابقت با استانداردهای صنف، جواز کسب را صادر می کند.
در برخی مناطق کوچک تر یا شهرستان ها ممکن است اتحادیه صنفی برای بعضی از اصناف وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی، شهرداری وظیفه صدور جواز کسب را بر عهده می گیرد.
گروه های مربوطه در شهرداری این کار را انجام می دهند و پس از بررسی مدارک و شرایط، مجوز لازم برای فعالیت کسب و کار را صادر می کنند. این فرایند در شهرداری هم به گونه ای انجام می شود که کسب و کار مطابق قوانین شهری و صنفی عمل کند.