رأی وحدت رویه زمانی صادر میشود که در محاکم مختلف یا در شعب مختلف دیوان عالی کشور، تفسیرهای مختلفی از قوانین مشابه وجود داشته باشد و نیاز به یکسانسازی آنها احساس شود. این رأی توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر میشود تا رویۀ قضائی در تمامی دادگاهها و محاکم یکسان باشد.
مراحل صدور رأی وحدت رویه به شرح زیر است:
تشخیص ضرورت وحدت رویه: ابتدا، چنانچه اختلاف نظر در خصوص تفسیر یک قانون یا مقرره بهوجود آید و این اختلاف در رایهای صادره از شعب مختلف دیوان عالی کشور یا دادگاهها مشهود باشد، نیاز به وحدت رویه احساس میشود.
ارائه موضوع به هیأت عمومی دیوان عالی کشور: موضوع اختلاف نظر یا تفسیرهای متفاوت، به هیأت عمومی دیوان عالی کشور ارجاع میشود. این هیأت شامل تمامی رئیسکل و قضات دیوان عالی کشور است.
بررسی و رأیگیری: هیأت عمومی پس از بررسی مستندات، دلایل و نظرات مختلف قضات، به رأیگیری میپردازد.
صدور رأی وحدت رویه: پس از توافق اکثریت اعضا، رأی وحدت رویه صادر میشود که تفسیر واحد از قانون یا مقرره مورد نظر را مشخص میکند و به تمامی محاکم و دادگاهها ابلاغ میشود.
این رأی بهمنظور ایجاد وحدت در تفسیر قوانین و رفع ابهام در محاکم قضائی صادر میشود تا از بروز رویههای متفاوت جلوگیری شود.