«محکومیت کیفریِ مؤثر» به محکومیت قطعی در جرایم عمدی گفته میشود که بهموجب قانون، برای محکوم محرومیتهایی از «حقوق اجتماعی» بهدنبال دارد و تا پایان مدت قانونیِ اثر، در سوابق کیفری و گواهیهای مربوط منعکس میشود. آثار اصلی آن عبارت است از:
-
محرومیت موقت از برخی حقوق و امتیازات (مانند استخدام دولتی، نامزدی در انتخابات یا اخذ برخی پروانهها) در بازهی زمانی مقرر قانونی؛
-
امکان تأثیر بر تصمیمات کیفری بعدی (مانند ارزیابی تکرار جرم، تعلیق/تعویق، یا درجه مجازات)؛
-
درج در گواهی سوابق تا پایان مدت اثر و زوال پس از انقضای مهلتهای قانونی یا اعادهی حیثیت.
نکات تکمیلی:
-
همهی محکومیتها «مؤثر» نیستند؛ معمولاً محکومیتهای غیرعمدی یا خُرد (مانند جزای نقدی سبک) اثر اجتماعیِ قانونی ایجاد نمیکنند.
-
اثرِ محکومیت محدود به مدتهای تعیینشده در قانون است و پس از سپری شدن آن (و نبودِ ارتکابِ جرم جدید در این فاصله)، آثار اجتماعی و ثبت در گواهی رفع میشود.
-
محکومیتهای اطفال و نوجوانان تابع قواعد حمایتی خاصاند و معمولاً همان اثر را ندارند.