-
ماهیت:
• افترا «جرم» است؛ یعنی نسبتدادن آگاهانهِ امر مجرمانه به دیگری بدون امکان اثبات.
• اعاده حیثیت «فرآیند/نهاد» است؛ برای بازگرداندن اعتبار از دسترفته (یا رفع آثار تبعی محکومیت)، نه جرم. -
هدف:
• افترا: تعقیب و مجازاتِ مرتکبِ نسبتِ ناروا.
• اعاده حیثیت: ترمیم اعتبار زیاندیده و/یا زوال محرومیتهای تبعی پس از محکومیت. -
جایگاه در دادرسی:
• افترا با «شکایت کیفری» علیه مفتری دنبال میشود.
• اعاده حیثیت با «درخواستهای قضایی/اداری» (اعلام برائت، اصلاح سوابق، نشر نتیجه) و در صورت لزوم «دادخواست حقوقیِ مطالبه خسارت» پیگیری میشود. -
بار اثبات و ادله:
• افترا: باید سوءنیت و «کذبِ نسبت مجرمانه» احراز شود؛ صرفِ برائت شاکیِ سابق کافی نیست ولی قرینه مهم است.
• اعاده حیثیت: کافی است بیاساس بودن اتهام یا تحقق شرایط قانونیِ رفع آثار تبعی نشان داده شود؛ الزام به اثبات سوءنیتِ شخصِ مقابل همواره لازم نیست (جز در تعقیب کیفری او). -
نتیجه:
• افترا: محکومیت کیفریِ مفتری (و حسب مورد جزای نقدی/حبس/سایر مجازاتها).
• اعاده حیثیت: بازگرداندن اعتبار، اصلاح و بهروزرسانی سوابق، امکان مطالبه خسارت مادی و معنوی از مسببان لطمه. -
رابطه دو نهاد:
• ممکن است شخصی همزمان «اعاده حیثیت» را برای ترمیم اعتبار خود پیگیری کند و جداگانه مرتکبِ «افترا» را تحت تعقیب کیفری قرار دهد.
• اعاده حیثیت، جایگزینِ تعقیبِ افترا نیست؛ هرکدام کارکرد مستقل دارد.