رأی وحدت رویه حق حبس زوجه، رأیی است که هیأت عمومی دیوان عالی کشور برای تفسیر یکسان از مقررات مربوط به حق حبس زن در عقد نکاح صادر کرده است. هدف از این رأی، رفع اختلاف نظر میان محاکم در خصوص حدود و زمان اعمال حق حبس از سوی زوجه است.
بر اساس ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن میتواند تا زمانی که مهریهاش را بهطور کامل دریافت نکرده است، از ایفای وظایف زناشویی خودداری کند؛ مشروط بر اینکه این امتناع مانع مشروعیت نکاح نباشد و ناشی از سوءنیت نباشد.
رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور تصریح میکند که:
حق حبس زوجه تنها تا زمانی برقرار است که نزدیکی (تمکین خاص) میان زوجین صورت نگرفته باشد.
پس از وقوع نزدیکی، زوجه دیگر حق امتناع از تمکین به استناد حق حبس را ندارد، هرچند هنوز تمام یا بخشی از مهریه پرداخت نشده باشد.
اعمال حق حبس باید در آغاز زندگی مشترک و پیش از تمکین خاص صورت گیرد، و اگر زن بدون مطالبه مهریه تمکین کند، حق حبس ساقط میشود.
این رأی وحدت رویه با استناد به مواد ۱۰۸۲ تا ۱۰۸۵ قانون مدنی و رویه قضایی محاکم، برای جلوگیری از تفسیرهای متفاوت قضات صادر شده است تا حقوق زوجه و تکالیف زوج در قبال مهریه و تمکین بهطور روشن و واحد تبیین شود.
به بیان ساده، رأی وحدت رویه حق حبس زوجه تأکید میکند که زن فقط تا پیش از برقراری رابطه زناشویی میتواند از انجام وظایف همسری امتناع کند و این امتناع تا زمان دریافت مهریهاش از نظر قانونی موجه است.
